tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

alındığı ve de yabancı işlem ile yatırımcılar için vergi muafiyetlerinin olduğu ve farklı
endüstriler için özel vergi avantajlarının tanındığı rejimler olmak üzere dört farklı
şekilde kategorize edilebilir. 134 Bu şekilde kategorize edilen vergi cennetleri uluslararası
vergi rekabeti ve uygulamaları başlığı altında daha detaylı ele alınacaktır.
1.3.2.5. Tercihli Vergi Rejimleri
Tercihli vergi rejimleri, genellikle, ülkeler arasındaki vergi farklılıklarına göre
hareketlilik kazanan ekonomik faaliyetleri çekmek amacıyla kullanılır. Birçok OECD
ülkesi ve OECD üyesi olmayan ülke hareketli sermayeyi çekebilmek amacıyla vergi
sistemlerinde avantaj sağlayan hükümlere yer vermektedirler. Yükümlülere vergi
avantajı sağlayan tercihli vergi rejimleri, daha çok yatırımları oldukları yerde tutabilmek
amacıyla ya da portfolyo yatırımlarını çekebilmek amacıyla oluşturulmuştur. 135
Devletler vergisel düzenlemeleri ekonomik faaliyetlere yön vermek için
kullanırlar. Ancak uygulanan vergi oranları veya vergi kolaylıkları uluslararası
piyasalarda dolaşımda bulunan üretim ve yatırım faktörlerinin yer değiştirmesine, bu
faktörlerin büyük bir kısmının bir ya da bir kaç ülkede toplanmasını sağlayacak şekilde
global alanda pek çok ülkenin ekonomisinin etkilenmesine yol açacak olur ise diğer
ülkelerin vergi sistemleri ve vergi gelirleri üzerinde tahrip edici etkiler meydana getiren
tercihli vergi rejimi oluşturulmuş olunur. 136
Tercihli vergi rejimleri finansal hizmetler ile benzeri diğer hizmetler gibi vergi
farklılıklarına duyarlı olan, vergi faklılıklarının var olması halinde bulunduğu mekanı
hemen değiştirebilen faaliyetleri hedefleyen uygulamalardan meydana gelir. 137 OECD,
1998 Raporunda vergi cennetlerini tanımlamak için getirdiği kriterlerin benzerlerini
tercihli vergi rejimleri için de getirmiştir. Bu kriterler, temel ve yardımcı faktörlerden
oluşmaktadır. Temel faktörler aşağıda dört başlık halinde verilmektedir. 138
Efektif Vergi Oranının Sıfır veya Çok Düşük Olması
Bu kritere göre, bir ülkenin yürüttüğü uygulamaların tercihli vergi uygulaması
sayılabilmesi için, vergi cennetlerinde olduğuna benzer şekilde efektif vergi oranın
134 Öz, Semih, (2005), a.ge., ss.130
135 Ferhatoğlu, Emrah, (2006), a.g.m., ss.93
136 Hoşyumruk, Şennur, (2003), a.g.t., ss.34
137 Cangır, Niyazi, (2000), ‘Vergide Rekabet ya da Vergi Politikasının Değişen İşlevi’ Yaklaşım, Sayı:91,
ss.82
138 OECD, (1998), a.g.m., ss.26
38