Doküman - asmmmo

Anayasa Mahkemesi’ninCumhurbaflkan›’n›n TBMM’deseçilmesinde en az 367 oy flart›aranmas› gerekti¤i yolundakikarar› üzerine, Cumhurbaflkan›’n›nhalk taraf›ndan seçilmesi yönündeAnayasa de¤iflikli¤ini gerçeklefltirensiyasi iktidar, üniversitelerdetürban serbestisi sa¤layan de¤ifliklikteAnayasa Mahkemesiengeline tak›ld›. TBMM’den 411“evet” oyu ile kabul edilen de¤ifliklik,Anayasa Mahkemesitaraf›ndan iptal edildi.Referandumsuz Anayasa de¤iflikli¤iiçin en az 367 oy gerekmesi,Anayasa Mahkemesi’niniptal karar› gerekçeleri, muhalefetinsert elefltiri ve engellemelerinedeniyle kapsaml› bir anayasade¤iflikli¤i rafa kald›r›ld›.Gündem zorluyorAncak Türkiye’nin içinden geçti¤isüreç, erkler aras›ndaki dengelerinve devlet kurumlar› aras›ndakiiliflkilerin yeniden düzenlenmesinigerekli k›ld›. Darbe giriflimleriile ilgili iddialar›n yer ald›¤›aralar›nda üst düzey askeri yetkililerinde yer ald›¤› davalar ilesiyasi partilerin kapat›lmas› davalar›ndatart›flmal› yarg› kararlar›,kifli hak ve hürriyetlerinin ihlali,yüksek mahkemelerin iflleyifli ileilgili s›k›nt›lar, kurumlar aras›ndakiyetki paylafl›m›nda ortaya ç›kansorunlar, Anayasa de¤iflikli¤ini yenideniktidar›n gündemine tafl›d›.Öncelikle Anayasa de¤iflikliklerininh›zla sonuçlanmas› amac›ylareferandum yasas›nda de¤ifliklikyap›ld›. 120 gün olan referandumsüreci, 60 güne indirildi.Ard›ndan Baflbakan Recep TayyipErdo¤an hukukçu milletvekilleri ilebir araya gelerek mini Anayasade¤iflikli¤i paketinin kapsam›n›belirledi.Neler de¤ifliyor?Haz›rlanan mini Anayasade¤iflikli¤i paketinin a¤›rl›¤›n› yarg›ile düzenlemeler oluflturuyor.Darbe iddialar› ile ba¤lant›l›davalara iliflkin baz› atamalar iledikkatleri üzerinde toplayan Hakimve Savc›lar Yüksek Kurulu’nunüye yap›s› ve seçim yöntemide¤ifltiriliyor.Haz›rlanan Anayasa teklifi ileHSYK üye say›s›, 7’den 21’eç›kar›l›yor. 3 üye Yarg›tay,1’er üye Dan›fltay ve AnayasaMahkemesi taraf›ndan seçiliyor.De¤iflikle, 8 üyenin Türkiye’dekitüm hakim ve savc›lar taraf›ndanbirinci s›n›f hakimler aras›ndan,di¤er üyelerden 3’ününCumhurbaflkan› ve TBMMtaraf›ndan seçilmesi öngörülüyor.Teklifte, Anayasa Mahkemesi üyesay›s›n›n 19’a ç›kar›lmas› ve YüceDivan kararlar›na karfl› incelemebaflvurusu yap›lmas› düzenlemeside yer ald›.Teklifte, Yüksek Askeri fiurakararlar›n›n yarg› denetimineaç›lmas›, vatandafllar›n kurumlarile iliflkilerinde Kamu Denetçili¤iKurumu kurulmas›, siyasi partilerhakk›nda aç›lacak kapatma davalar›ndaTBMM’nin üçte ikisininoyunun aranmas›, askerlere sivilyarg› yolunun aç›lmas› gibi yarg›süreçlerine iliflkin baz› iyilefltiricidüzenlemeler de yer al›yor.Demokratik ad›mlarAnayasa de¤iflikli¤i paketindedemokratik baz› aç›l›mlara da yerverildi. 12 Eylül’den bu yana de-¤ifltirilmeyen ve 12 Eylül yöneticilerineyarg› yolunu kapatan geçici15 madde kald›r›ld›.Anayasa’n›n “Kanun ÖnündeEflitlik” bafll›kl› 10. maddesindeyer alan kad›n-erkek eflitli¤i, yafll›lar,çocuklar ve engellileri dekapsayacak biçimde geniflletildi vepozitif ayr›mc›l›k ilk defaAnayasa’ya girdi.“Kifli hürriyeti ve güvenli¤i” bafll›kl›19 maddeye bir hüküm eklenerekkiflisel verilerin korunmas›güvence alt›na al›nd›.“Yerleflme ve seyahat hürriyeti”bafll›kl› 23 maddeye “yurt d›fl›naç›k›fl yasa¤› ancak mahkemekarar› ile verilebilir” hükmü eklendi.Böylece vergi borcundan dolay›uygulanan yurt d›fl›na ç›k›fl yasa¤›kald›r›ld›.“Temel hak ve hürriyetler” bafll›kl›12 maddeye, “‹nsan haysiyetinedokunulamaz” hükmü eklenerek,idarenin eylemleri ve mahkemekararlar›na s›n›rlama getirildi.Gözalt›nda ifllenen suçlar bu çerçevedeAnayasal suç kapsam›naal›nd›.Beklentileri karfl›lamad›S›n›rl› Anayasa de¤iflikli¤i paketi,Avrupa Birli¤i’nin belirledi¤i kriterlerikarfl›lamaktan uzak kald›.Siyasi partiler yasas›ndaki antidemokratikhükümlerin ay›klanmas›,yurttafl tan›m›n›n yap›larakhaklar›n›n güvenceye al›nmas›,milletvekili dokunulmazl›¤› bafltaolmak üzere kamu görevlilerinindokunulmazl›¤› ve eylem ve ifllemlerindensorumlu tutulmalar›,özgürlükler üzerindeki k›s›tlamalar›nkald›r›lmas› gibi talepler de¤ifliklikteklifinde yer almad›.Önemli Anayasa De¤ifliklikleri:- 1987: Anayasa’n›n seçmen yafl›n›22’den 20’ye düflüren, milletvekilisay›s›n› 400’den 450’yeç›karan de¤ifliklik ile siyasi yasaklarkald›r›ld›.- 1993: Özel radyo ve televizyonkanallar›n›n kurulmas›na iliflkinyasak kald›r›ld›.- 1995: Sendikac›lar ve ö¤retimüyelerine getiren siyasi k›s›tlamalarkald›r›ld›, memurlara sendikakurma, partilere kad›n vegençlik kollar› kurma olana¤›sa¤land›. Milletvekili say›s›550’ye ç›kar›ld›.- 1999: Devlet GüvenlikMahkemelerinin sivilleflmesi,Yüksek Askeri fiura’n›nyap›s›n›n de¤ifltirilmesi,Avrupa ‹nsan Haklar›Mahkemesi kararlar›n›nba¤lay›c›l›¤›n›n tan›nmas›,uluslar aras› tahkim, özellefltirmeönündeki baz› engellerinkald›r›lmas› yolunda önemlide¤ifliklikler gerçeklefltirildi.- 2002: ‹dam cezas› kald›r›ld›.BÜLTEN • OCAK - fiUBAT 2010GÜNCEL • 17