Doküman - asmmmo

Yat›r›m ‹ndiriminde Son DurumBumin DO⁄RUSÖZREFERANS 11.02.2010B a s › n d a n S e ç m e l e rGeçen yaz›mda, Anayasa Mahkemesikararlar›ndan ücretlilere uygulanacakvergi tarifesiyle ilgili olan›n›n yaflamageçirilmesini yazm›flt›m. Bu yaz›mdada bu defa Anayasa Mahkemesi'ninyat›r›m indirimi konusundaki karar›n›nyaflama geçirilmesini, son günlerintart›flmalar›n›n da ›fl›¤›nda irdelemekistiyorum.Anayasa Mahkemesi yat›r›m indirimikonusunda Gelir Vergisi Kanunu'nungeçici 69. maddesinde yer alan "sadece2006, 2007 ve 2008 y›llar›na ait"ibaresini iptal ederek, kazan›lm›fl yat›-r›m indiriminden yararlanma hakk›n›yok eden, hukuk güvenli¤i ilkesine ayk›r›düzenlemeyi iptal etmifltir. ‹stisnayakonu iktisadi k›ymete iliflkin harcamalar›nyap›ld›¤› y›lda bafllanmas› veindirilecek tutara ulafl›l›ncaya kadardevam olunmas› biçimindeki yat›r›mindirimi istisnas›, bu istisnadan yararlanmayazaman›nda yürürlükteki mevzuatagöre hak kazananlar için yenidencanlanm›flt›r.Anayasa Mahkemesi bu karar› ile ayr›-ca 5479 say›l› kanunun, yat›r›m indirimidüzenlemesini 1.1.2006 tarihindeyürürlükten kald›ran düzenlemesini deiptal etmifltir. Böylece yat›r›m indirimiistisnas›n›n yürürlükten kalkma tarihi5479 say›l› kanunun yürürlük tarihiolan 8.4.2006 tarihine tafl›nm›flt›r. Böylecemükelleflerin 8.4.2006 tarihinekadar yapm›fl olduklar› ve Gelir VergisiKanunu'nun 19. maddesi kapsam›ndabulunan yat›r›mlar›, 1.1.2006 tarihindenönce bafllayan yat›r›mlarla bir bütünlükoluflturmasa dahi yat›r›m indirimindenyararlan›r hale gelmifltir.Bu iptal kararlar›, önce AnayasaMahkemesi'nce Maliye Bakanl›¤›'na15.10.2009 tarihinde bildirilmekle aleniyetkazanm›fl, daha sonrada 5 Ocak2010 tarihli Resmi Gazete'de yay›mlanm›flt›r.Bu iptal kararlar› öncelikle, KurumlarVergisi mükelleflerinden 3.081 kurumu,Gelir Vergisi mükelleflerinden ise 111kifliyi ilgilendiriyor. Bu kurumlar›n 2008y›l› beyannamelerinde devreden yat›r›mindirimi olarak 78.494.442.196,93 TL yeral›yor. Bu devreden yat›r›m indiriminesahip kurumlar›n 2.079' unun yat›r›mindirimi hakk›n›n kayna¤› Gelir VergisiKanunu'nun mülga 19. maddesi. Bumükelleflerin devreden yat›r›m indirimi12.657.451.840,31 TL. Buna karfl›l›k 1.625 kurumun geçici 61. maddeye istinadenyararland›¤› toplam devreden yat›-r›m indirimi tutar› ise 65.836.990.356,62TL. Bilindi¤i gibi mülga 19. maddeyegöre yararlan›lan yat›r›m indirimi üzerindenödenmesi gereken bir yükümlülükbulunmamas›na karfl›l›k, geçici61. maddeye göre yararlan›lan yat›r›mindirimi tutar› üzerinden % 19,8 stopajyap›lmas› gerekiyor. Yat›r›m indirimidevreden 111 Gelir Vergisi mükellefinde2008 sonu itibariyle indirim konusuyap›lamam›fl harcama tutar› ise74.406.851,61 TL. Öte yandan yat›r›mindirimi hakk›n› kullanan mükellefleringeçici vergi ve y›ll›k vergi oran› olarak,5520 say›l› kanunun öngördü¤ü % 20oran›n› de¤il, önceki 5422 say›l› kanunun% 30 oran›n› dikkate almalar›gerekiyor.Bu rakamlardan hareketle, bu kurumlar›n2009'a devreden yat›r›m indirimitutar› kadar kazanç beyan etti¤inidüflünürsek, Hazine bu uygulamadandolay› 15.698.884.439 TL KurumlarVergisi gelirinden olacak. Buna karfl›l›k13.035.724.090 TL stopaj geliri eldeedecek.Dolay›s›yla bu noktada Hazine kayb›yaklafl›k 2.5 milyar TL civar› olacak. Burakam, yat›r›mlar›n teflvikinin bedeliolarak de¤erlendirilirse ve geçici 69.maddeye bu anayasaya ayk›r› hükümtüm uyar›lara ra¤men konulmasa idizaten Hazine'nin katlan›laca¤› bir yükolarak görülürse, fazla büyük bir rakamde¤ildir.fiimdi söz konusu kararlar› bu mükellefleriçin irdeleyelim.Bu mükellefler, iptal karar›n›n yay›mland›¤›tarihten sonra verecekleri bütünbeyannamelerinde, bir baflka deyifllehem geçici vergi hem de y›ll›k beyannamelerindebu indirim haklar›n›kullanabilirler. Çünkü beyanname tarihinde,bu indirim hakk›n› engelleyenbir mevzuat düzenlemesi art›k kalmam›flt›r.Öte yandan bu indirim hakk›n›kullananlara, yorum yolu ile bir tarhiyatda yap›lamaz. Çünkü beyanname tarihiitibariyle tarhiyata esas al›nabilecekbir yasal dayanak kalmam›flt›r.Bu arada baz› görüfller, bir dedikoduolarak dolafl›yor. Bu dedikoduya göre;Anayasa Mahkemesi karar› geriye yürütülemezmifl,karar ocak ay›nda yay›mlanm›fl,bu nedenle 2009 y›l› kazançlar›ndanyat›r›m harcamalar›n›nindirilmesi mümkün de¤ilmifl, bu harcamalarancak 2010 y›l› kazançlar›ndanindirilebilirmifl. Pek çok kere duydu¤umbu görüflü, tart›flmaya dahi de¤er görmüyorum.Kald› ki Anayasa Mahkemesi'nin karar›n›naleniyet kazanmas›ndan sonra,ihtirazi kay›tla verilmifl geçici vergibeyanlar› dolay›s›yla yap›lan tahakkuklarakarfl› aç›lan davalarda mahkemeler,tahakkuklar› pek yerinde ve hakl›olarak iptal ederken; 2009 kazançlar›n›nvergilendirilmesinde yat›r›mindiriminin dikkate al›nmayaca¤›n›savunmak mümkün de¤ildir.2009 y›l›n›n son dönem geçici vergisindeyat›r›m indirimi hakk›ndan mahsubunayasal bir engel bulunmamas›nara¤men yararlanmayanlar, y›ll›kbeyannamede yararlanma haklar›n›,2009 y›l›nda bu indirimi düflmeyenler2010 y›l›nda düflme olanaklar›n› riskesokarlar.Ancak Anayasa Mahkemesi karar›n›nyaflama geçirilebilmesi için, kiflilerinkendi anlay›fllar›nda beyanname vermehaklar›n› ortadan kald›ran ve beyansisteminin özüne ayk›r› "totalitere-beyanname"de, bu konuda sat›r aç›lmas›ve ayr›ca bu indirimden yararlan›pda sonras›nda matrah kalanlarauygulanacak vergi oran›n› % 30 olarakdikkate alacak bir düzenleme yap›lmas›gerekmektedir. Bu yap›lmad›¤›takdirde, aradaki fark vergi için vergiidaresine dilekçe vererek fark›n tahakkukettirilmesi de unutulmamal›d›r.E¤er geçici vergiye iliflkin e-beyannamebu yolda düzeltilmezse, en kötühalde, mükelleflere yine ihtirazi kay›tverip dava açmak yolu görünmektedir.Bu davalar›n mükelleflerce kazan›laca¤›,emsal içtihatlara uyar›nca aflikâroldu¤una göre, devlet bu defa yarg›-lama maliyetleri kadar zarara girmiflolacakt›r.Burada art›k, Anayasa Mahkemesi karar›n›nyaflama geçirilmesi bir kanunaveya bir genel tebli¤e ihtiyaç göstermesede Maliye idaresinin hiç olmazsabir sirkülerle bu konudaki kar›fl›kl›klar›gidererek görüflünü aç›kça ortaya koymas›gerekir.BÜLTEN • OCAK - fiUBAT 2010BASIDAN SEÇMELER • 67