Doküman - asmmmo

EROL GÜNER‹fl Müfettifli, ‹fl Teftifl Ankara Grup Baflkan Yrd.‹fiYER‹ DEVR‹NDE ‹Z‹N ÜCRET‹ SORUMLULU⁄UI- G‹R‹fi:Geliflmekte olan bizim gibi ülkelerdeekonomik sorunlar genel ve sektörelbazda s›kl›kla yaflanmakta, bunabir de yönetsel yanl›fllarda eklendi-¤inde iflyeri ve iflverenlikler üzerindeolumsuzluklar ortaya ç›kmakta,iflyerlerinin devri, iflverenlerin iflas›ile sonuçlanmaktad›r. Söz konusubu durum çal›flan iflçiler aç›s›ndanda yasal haklar›n›n verilmemesi,bu durum karfl›s›nda hukuki statülerininne olaca¤› konusunda sorunlar›beraberinde getirmekte, iflçilerinidari ve adli makamlara yo-¤un flekilde baflvurmalar›na nedenolmaktad›r. ‹flyerinin devri veyakapanmas› durumunda iflçilerinhizmet akitleri ne olacak, yasal haklar›nas›l ve kimin taraf›ndan ödenecek,iflçilerin herhangi bir kay›plar›olacak m›? gibi sorular› ve sorularaverilecek cevaplar› ortayaç›karmaktad›r. Mülga 1475 say›l› ‹flYasas›nda bu sorular cevaplar›n›genel anlamda bulamam›fl, sorunlarayaklafl›m çözümleri idari denetimlerveya yarg› kararlar› ile doldurulmufltur.Mülga 1475 say›l› ‹flYasas›nda sadece yasal k›demtazminat› ödenmesi, y›ll›k ücretliizinlerinin kulland›r›lmas› konusundaiflyerinin devri halinde nas›lifllemlerde bulunulaca¤› 14 ve 53.Maddelerinde hüküm alt›na al›nm›fl,di¤er yasal haklar› ve durumlar›konusunda hükümler yer almam›flt›.Yeni 4857 say›l› ‹fl Yasas›haz›rlay›c›lar› bu durumu görmüflolacak ki, yeni ‹fl Yasas›nda iflyerinindevri, kapanmas›, iflverenli-¤inin iflas› gibi durumlar sonucundaortaya ç›kan konular hakk›ndaçözüm yollar› hüküm alt›naal›nm›flt›r.Makalemizde ‹flyeri Devri ile ilgiliyasal düzenlemeler yan›nda izinücretini iflyeri devri ba¤lam›nda irdelemeyeve incelemeye çal›flaca¤›z.II- 4857 SAYILI ‹fiYASASI’NDAK‹ HUKUK‹DÜZENLEME:4857 say›l› ‹fl Yasas›’n›n 6. Maddesinde“‹flyerinin veya bir bölümünündevri“ bafll›¤› alt›nda düzenlemeyap›lm›fl olup, an›lanmadde hükmüne göre; ‹flyeri veyaiflyerinin bir bölümünü hukuki ifllemedayal› olarak baflka birinedevredildi¤inde, devir tarihindeiflyerinde ve bir bölümünde mevçutolan ifl sözleflmeleri bütün hak veborçlar› ile birlikte devralana geçer.Devralan iflveren, iflçinin hizmetsüresinin esas al›nd›¤› haklarda,iflçinin devreden iflveren yan›ndaifle bafllad›¤› tarihe göre ifllem yapmaklayükümlüdür. Yukar›daki hükümleregöre devir halinde, devirdenönce do¤mufl olan ve devirtarihinde ödenmesi gereken borçlardandevreden ve devralan iflverenbirlikte sorumludur. Ancak buyükümlülüklerden devreden iflvereninsorumlulu¤u devir tarihindenitibaren iki y›l ile s›n›rl›d›r. Tüzelkiflili¤in birleflme veya kat›lma yada türünün de¤iflmesiyle sonaerme hallerinde birlikte sorumlulukhükümleri uygulanmaz. Devredenve devralan iflveren ifl sözleflmesinis›rf iflyerinin veya iflyerinin birbölümünün devrinden dolay› feshedemezve devir iflçi yönündenfesih için hakl› bir sebep oluflturmaz.Devreden veya devralaniflverenin ekonomik ve teknolojiksebeplerin yahut ifl organizasyonude¤iflikli¤inin gerekli k›ld›¤› fesihhaklar› veya iflçi ve iflverenlerinhakl› sebeplerden derhal fesih haklar›sakl›d›r. Yukar›daki hükümler,iflas dolay›s›yla malvarl›¤›n›n tasfiyesisonucu iflyerinin veya birbölümünün baflkas›na devri halindeuygulanmaz.4857 say›l› ‹fl Yasas›’n›n 6. Maddesihükümlerinden hareketle;1- Sözleflmenin bütün hak veborçlar› birlikte devralana geçmesi;(Bu hüküm yeni ‹fl Yasas›ç›kar›lmas›ndan önce konuyailiflkin yasal düzenlemeninbulunmad›¤› dönemde ö¤retive yarg› kararlar› ile var›lansonuca uygun niteliktedir)2- ‹flçinin hizmet süresinin bütünlü¤ü;Yasaya göre devralan iflverenhizmet süresinin esasal›nd›¤› haklarda iflçinin devredeniflveren yan›nda ifle bafllad›¤›tarihe göre ifllem yapmaklayükümlüdür. Böylece budüzenlemenin Yasaya konulmas›ndanönce Yarg›tay’ca dakabul edildi¤i üzere, Devralaniflveren ihbar, k›dem ve y›ll›kücretli izin haklar› yönündeniflçinin o iflyerinde her ikiiflveren yan›nda geçirdi¤ihizmet süresini göz önündebulundurmakla yükümlüdür.3- Devreden ve devralan›n birliktesorumlulu¤u; Yasaya getirilenve eski uygulamadan farkl› birsonuç içeren hükme göre, devirdenönce do¤mufl olan vedevir tarihinde ödenmesi gerekenborçlardan devreden vedevralan birlikte sorumludur.Ancak bu yükümlülüklerdendevredenin sorumlulu¤u devirtarihinden itibaren iki y›l ile s›-n›rl›d›r. Tüzel kiflili¤in birleflmeveya kat›lma yâda türünün de-¤iflmesiyle sona ermesi hallerindebirlikte sorumluluk hükümleriuygulanmaz. Buradaki“birlikte sorumluluk“ herhaldemüteselsil sorumluluk olarakanlafl›lacakt›r.(Borçlar Yasas›50, 51. Md.)4- Devirden dolay› sözleflmeninfeshedilememesi; Kanunda, iflyeridevrinin iflçi için ifl sözleflmesininfeshi bak›m›ndan hakl›bir sebep oluflturamayaca¤›yolunda öteden beri mevcutolan uygulama esas›na yer verilmifltir.Buna karfl›l›k, eskisindenfarkl› olarak, s›rf iflyerininveya iflyerinin bir bölümünündevrinden dolay› devreden veyadevralan iflverenin ifl sözleflmesinifeshedemeyece¤i hükmeba¤lanm›flt›r. Ancak buhükmün devam›na göre, devredenveya devralan iflvereninekonomik ve teknolojik sebeplerinyahut ifl organizasyonude¤iflikli¤inin gerekli k›ld›¤›fesih haklar› veya iflçi veiflverenlerin hakl› sebeplerlefesih haklar› sakl›d›r.4857 say›l› ‹fl Yasas›’n›n 3. Maddesiiflyerinin iflverence BölgeMüdürlü¤ü’ ne bildirilmesini öngörmüfltür.Madde hükmüne göre,Yasa kapsam›na giren bir iflyerinikuran, devralan, çal›flma konusunuk›smen veya tamamen de¤ifltiren,faaliyetine son veren ve iflyerinikapatan iflverence bir ay içindeyap›lmas› zorunludur. Bu zorunlulu¤auymayan iflveren hakk›nda4857/98. Maddesine göre idariBÜLTEN • OCAK - fiUBAT 2010SOSYAL GÜVENL‹K • 61