Doküman - asmmmo

2-2. Gelir VergisiAdi ortakl›klar› Gelir Vergisi Kanunu(GVK) aç›s›ndan de¤erlendirdi¤imizde baz› özellikli durumlarkarfl›m›za ç›kar. Bu ba¤lamda, adiortakl›klar›n, muhtasar beyannameyönünden mükellefiyet tesis ettirmelerigerekir. Bunun d›fl›nda gelirvergisi ve geçici vergi beyannamesivermelerine gerek yoktur. Gerçekkiflilerin ortakl›ktan elde ettiklerikârlar hisseleri oran›nda beyannamelerine,elde edilen kazanc›ntürüne göre (ticari, serbestmeslek, zirai kazanç) dâhil edilecekve vergilendirilecektir.Gelir idaresi adi ortakl›klar›,GVK’n›n 94 üncü maddesindesay›lan kurumlardan biri olarakde¤erlendirmekte ve tevkifat yapmaklayükümlü tutmaktad›r. Yineayn› flekilde adi ortakl›klara yap›-lacak ödemeler bir bütün olarakde¤erlendirilmekte ve tevkifata tabibir ifl yap›lmas› durumunda istihkak›ntümü üzerinden tevkifatyap›lmaktad›r. Yap›lan bu tevkifatlarise, (ortaklar›n hisseleri vehukuki kifliliklerine göre) ortakl›¤›oluflturan gerçek veya tüzel kiflileringelir veya kurumlar vergisibeyannameleri üzerinden mahsubakonu edilmektedir. Ayr›ca, adiflirketin yapmas› gereken tevkifatlardolay›s›yla sorumlulu¤unu yerinegetirmemesi durumunda, yap›-lacak tarhiyatlarda muhatap olarakadi ortakl›¤›n kendisi al›nmakta,ancak ödenmeyen vergi ve cezalardolay›s›yla ortaklar›n müteselsilsorumlulu¤u bulunmaktad›r.Örne¤in; gerçek kifli (X) ve (Y) Ltd.fiti. ile (Z) A.fi.’nin eflit hisseli olarakoluflturduklar› (XYZ) Adi Ortakl›¤›n›n2009 y›l› kar› 150.000TL’dir. Ortakl›¤›n›n y›l içindeki ifllerinedeniyle ortakl›¤a yap›lan ödemelerden30.000 TL tevkifat yap›lm›flt›r.Burada her ortak adi ortakl›kdolay›s›yla elde etti¤i kar›(50.000 TL) verece¤i gelir/kurumlarvergisi beyannamesine dâhiledecektir. Ayr›ca, yine her ortakhissesine düflen (10.000 TL) vetevkif yoluyla ödenmifl olan vergiyikendi beyannamesi üzerindenmahsuba konu edecektir.Gelir ve kurumlar vergilerine iliflkiniade prosedürünün düzenlendi¤i252 seri no.lu Gelir Vergisi GenelTebli¤ine 2göre, tevkif yoluyla kesilenvergilerin y›ll›k beyannamedekimahsuplar sonunda kalan k›sm›,ortak olunan adi ortakl›k veyakollektif flirketlerin vergi borçlar›namahsup edilebilecektir. Bu taleplerinyerine getirilebilmesi için, iadealacakl›s› mükellefin muaccel halegelmifl vergi borcunun bulunmamas›ve mahsup dilekçesinde adiortakl›k veya kollektif flirketin hangidönem borçlar› için mahsup talepedildi¤inin belirtilmesi gerekir.2-3. Katma De¤er VergisiAdi ortakl›klar›n KDV yönündenmükellefiyet tesis ettirmeleri gerekir.KDV Kanununun 44 üncü maddesinegöre adi ortakl›klar tarhiyat›nmuhatab› olarak dikkate al›nmasalarda uygulamada KDV tarhiyat›ortakl›k ad›na yap›lmaktad›r.Ayr›ca Özel Tüketim Vergisi Kanunundada, adi ortakl›klarda vergininödenmesinden ortaklar›n tamam›müteselsilen sorumlu tutulmufl veortaklardan herhangi birisinin tarhiyatamuhatap olaca¤› belirtilmifltir.KDV uygulamas›nda adi ortakl›klarba¤›ms›z iflletme birimleri olarakayr› vergi mükellefiyetine sahiptir.Buna göre, defter tutma, belgedüzenleme, muhafaza ve ibraz gibivergi ödevleri ile beyanname vermeve vergi ödeme gibi mükellefiyetlerinortaklardan ayr› olarakyerine getirilmesi, ortakl›¤›n katmade¤er vergisi ile ilgili hesaplar›n›n,ortaklar›n varsa flahsi iflletmelerindekiifllemlerden ayr› yap›lmas›gerekir.Adi ortakl›klarda, ortakl›¤›n sonaermesi sonucunu do¤urmayanhisse devri ifllemleri katma de¤ervergisine tabi olmayacak, ortakl›¤›nsona ermesi sonucunu do¤urandevir ifllemlerinde ise vergiuygulanacakt›r. Buna göre, ortaklardanbiri veya birkaç›n›n hisselerinidi¤er ortaklara veya üçüncüflah›slara devretmesi, bu flekildeortakl›ktan baz› ortaklar›n ayr›lmas›veya ortakl›¤a yeni ortaklar›nal›nmas› halinde, mevcut adi ortakl›k,ortak say›s›ndaki de¤ifliklikd›fl›nda aynen devam ediyorsa, buhisse devri ifllemlerinde vergi uygulanmayacakt›r.Buna karfl›n, hisse devri ifllemleriadi ortakl›¤›n sona ermesi sonucunudo¤uruyor veya ortakl›k,ortaklar›n karar› ile feshediliyorsa,bu devir ifllemlerine vergi uygulanmas›gerekir. Vergi uygulamas› iseafla¤›daki flekilde yap›lacakt›r.Ortaklardan biri veya birkaç›n›nhisselerinin, di¤er ortak veya ortaklaradevredilmesi suretiyle ortakl›¤›nsona ermesi halinde; devralanortak veya ortaklar›n kendi hisseleriile sat›n ald›klar› hisseler dikkateal›nmaks›z›n, ortakl›kça, devralanortak veya ortaklara teslim edilentoplam mal bedeli üzerinden katmade¤er vergisi hesaplanacakt›r. Ortakl›ktaraf›ndan düzenlenecekolan faturada ayr›ca gösterilecekolan bu vergi, ilgili dönem ifllemleriile birlikte adi ortakl›¤›n son beyannamesinedâhil edilerek beyanedilecek, devralan ortak veya ortaklartaraf›ndan ise genel hükümlerçerçevesinde indirim konusuyap›lacakt›r.Adi ortakl›klarda KDV beyannamesiortakl›k ad›na düzenlenecek veortaklardan birisi taraf›ndan imzalanmaksuretiyle ilgili vergi dairesineverilecektir. Ortaklar›n vergininödenmesi bak›m›ndan müteselsilsorumluluk tafl›malar› nedeniyle,adi ortakl›k ad›na düzenle-52 • MESLEK‹ YAZILAR OCAK - fiUBAT 2010 • BÜLTEN