Doküman - asmmmo

KEND‹ NAM VE HESABINA ÇALIfiANLARDAN 5510 SAYILIYASA’NIN 4/B MADDES‹ GERE⁄‹NCE S‹GORTALI OLANLARINGEÇ‹RD‹KLER‹ ‹fi KAZASI VE YAKALANDIKLARI MESLEK HASTALI⁄IOLAYLARINDA ‹fi GÜVENL‹⁄‹ TEDB‹RLER‹N‹N EKS‹KL‹⁄‹NDENK‹MLER SORUMLUDUR?Faruk YÜKSELSosyal Güvenlik Kurumu BaflmüfettifliA- 5510 Say›l› Yasa’ya GöreKendi Nam Ve Hesab›naÇal›flanlar›n Sigortal›l›klar›:5510 say›l› Yasa’n›n 4. maddesininb f›kras›na göre kendi nam ve hesab›naçal›flanlardan:1) Ticarî kazanç veya serbestmeslek kazanc› nedeniylegerçek veya basit usulde gelirvergisi mükellefi olanlar,2) Gelir vergisinden muaf olup,esnaf ve sanatkâr sicilinekay›tl› olanlar,3) Anonim flirketlerin yönetimkurulu üyesi olan ortaklar›,sermayesi paylara bölünmüflkomandit flirketlerin komanditeortaklar›, di¤er flirket ve donatmaifltiraklerinin ise tümortaklar›,4) Tar›msal faaliyette bulunanlar,5510 say›l› Yasa’da düzenlenmiflolan k›sa ve uzun vadeli sigortakollar›n›n uygulanmas› bak›m›ndansigortal› say›l›lar.‹fl kazas› ve meslek hastal›¤› sigortas›da k›sa vadeli sigorta kollar›ndand›rve yukar›da say›lan sigortal›larbu sigorta kolu aç›s›ndan dasigortal›d›r.Kendi nam ve hesab›na çal›flan veiflverenleri bulunmayan bu sigortal›lar›nitelikleri aç›s›ndan ikiye ay›rmakmümkündür:- Bireysel olarak faaliyette bulunanlar(ticarî kazanç veyaserbest meslek kazanc›nedeniyle gerçek veya basitusulde gelir vergisi mükellefiolanlar, gelir vergisinden muafolup, esnaf ve sanatkâr sicilinekay›tl› olanlar, tar›msalfaaliyette bulunanlar),- fiirket veya donanma ifltirakiorta¤› olarak faaliyette bulunanlar(anonimflirketlerinyönetim kurulu üyesi olanortaklar›, sermayesi paylarabölünmüfl komandit flirketlerinkomandite ortaklar›, di¤erflirket ve donatma ifltiraklerininise tüm ortaklar›).B- Kendi Nam Ve Hesab›naÇal›flanlar›n Aç›s›ndan ‹flKazas› Ve Meslek Hastal›¤›:5510 say›l› Yasa’n›n 13. maddesiifl kazas›n›,a) Sigortal›n›n iflyerinde bulundu¤us›rada,b) ‹flveren taraf›ndan yürütülmekteolan ifl nedeniyle, sigortal›kendi ad›na ve hesab›naba¤›ms›z çal›fl›yorsa yürütmekteoldu¤u ifl nedeniyle,c) Bir iflverene ba¤l› olarakçal›flan sigortal›n›n, görevliolarak iflyeri d›fl›nda baflka biryere gönderilmesi nedeniyleas›l iflini yapmaks›z›n geçenzamanlarda,d) Bu Kanunun 4 üncü maddesininbirinci f›kras›n›n (a) bendikapsam›ndaki emziren kad›nsigortal›n›n, ifl mevzuat›gere¤ince çocu¤una süt vermekiçin ayr›lan zamanlarda,e) Sigortal›lar›n, iflverencesa¤lanan bir tafl›tla iflinyap›ld›¤› yere gidifl geliflis›ras›nda,meydana gelen ve sigortal›y› hemenveya sonradan bedenen yada ruhen özüre u¤ratan olay olaraktan›mlam›flt›r.5510 say›l› Yasa’n›n 13. maddesindeifl kazas› olarak say›lan befldurum incelendi¤inde kendi namve hesab›na çal›flan sigortal›lar içinsadece a ve b f›kralar›nda belirtilendurumlar›n mümkün olabilece¤igörülecektir. 5510 say›l› Yasa’n›n13. maddesinin c, d ve e f›kralar›ndasay›lan haller ancak iflverenleribulunan sigortal›lar aç›s›ndanmümkündür ve iflverenleribulunmayan, kendi nam ve hesab›naçal›flan sigortal›lar için sözkonusu olamaz. Yani kendi namve hesab›na çal›flan sigortal›laraç›s›ndan iflyerinde bulunduklar›s›rada veya yürütmekte olduklar› iflnedeniyle meydana gelen vekendilerini hemen veya sonradanbedenen ya da ruhen özüreu¤ratan olaylar ifl kazas› olarakkabul edilebilir.5510 say›l› Yasa’n›n 14. maddesindeise meslek hastal›¤›, sigortal›n›nçal›flt›¤› veya yapt›¤› iflinniteli¤inden dolay› tekrarlanan birsebeple veya iflin yürütüm flartlar›yüzünden u¤rad›¤› geçici veyasürekli hastal›k, bedensel veyaruhsal özürlülük halleri olarak tan›mlanm›flt›r.O halde kendi namve hesab›na çal›flan sigortal›laraç›s›ndan meslek hastal›¤›, kendiadlar›na yürüttükleri faaliyetin niteli¤indendolay› tekrarlanan bir se-56 • SOSYAL GÜVENL‹K OCAK - fiUBAT 2010 • BÜLTEN