Doküman - asmmmo

Mehmet KORKUSUZMaliye BaflmüfettifliKÜRESEL KR‹Z‹N ‹ST‹HDAM ÜZER‹NDEK‹ OLUMSUZETK‹LER‹N‹ G‹DERMEYE YÖNEL‹K S‹GORTA PR‹M‹DESTEKLER‹NDE SON DURUMI- GiriflDi¤er tüm kamusal politikalarda oldu¤ugibi, sosyal güvenlik politikalar›ndada nihai hedef, ülke insanlar›-n›n refah›n›n sa¤lanmas›d›r. Hangiamaçlar için hangi araç ve yöntemlerkullan›l›rsa kullan›ls›n, var›lmak istenilennihai hedef budur. ‹nsanlar›nhastal›k, yafll›l›k, ekonomik krizlergibi sebeplerle çal›flma güç ve isteklerinikaybettikleri ya da çal›flma gücünesahip olmalar›na ra¤men kendilerininve ailelerinin geçimini sa¤layacaklar›bir geliri elde edebilecekleribir iflten mahrum kald›klar› dönemlerde,onlar›n asgari düzeyde de olsatemel ihtiyaçlar›n›n sa¤lanmas›n›amaçlayan sosyal güvenlik politikalar›da ülkemizde son y›llarda hayliyo¤un bir gündemle tart›fl›lmaktad›r.Bu ba¤lamda, geçti¤imiz y›llarda,uzunca bir süre TBMM’de görüflülen5510 say›l› Sosyal Sigortalar ve GenelSa¤l›k Sigortas› Kanunu, Ekim2008 ay› bafl›nda yürürlü¤e girmifltir.Yine ayn› y›l›n May›s ay›nda, ABD’deortaya ç›kan ve k›sa sürede tümDünyay› etkileyen küresel krizinülkemiz ekonomisindeki olumsuz etkileriningiderilmesine yönelik olarak,5763 say›l› Kanun, TBMM’de kabuledilmifltir. Bu Kanunla, krizin en a¤›rsonuçlar›ndan biri olan istihdamdakidüflüfle çare olarak, istihdam›n iflverenlerüzerindeki yükünü azaltmayayönelik kapsaml› tedbirler al›nm›flt›r.Ayn› amaca yönelik olarak, Haziran2009 ay›nda TBMM’de kabul edilen5921 say›l› Kanunla, yeni ve önemliad›mlar at›lm›flt›r. 5921 say›l› Kanununkabulünün hemen ard›ndan,16.07.2009 tarihli Resmi Gazete’deyay›mlanan Yat›r›mlarda Devlet Yard›mlar›Hakk›nda Karar ile de yeniyat›r›m teflvik sistemi kapsam›nda,dört bölgede yap›lacak teflvik belgeliyat›r›mlarda istihdam edilecekler içinönemli sigorta primi avantajlar›sa¤lanm›flt›r.Biz de bu yaz›m›zda, istihdam üzerindekiyüklerin azalt›lmas› ve bu yollaküresel krizin olumsuz etkilerininbir nebze de olsa giderilmesi amac›ylayukar›daki paragrafta an›landüzenlemelerle yürürlü¤e konulan vegünümüzde de uygulamas›na devamedilen tedbirleri konu ediyoruz.II- 5763 say›l› Kanunla sa¤lanandestek ve teflviklera) Gençlerin ve kad›nlar›n istihdam›nasa¤lanan destekler26.05.2008 tarihli Resmi Gazete’deyay›mlanan 5763 say›l› Kanunla 4447say›l› ‹flsizlik Sigortas› Kanunu’naeklenen ve 01.07.2008 tarihinde yürürlü¤egiren Geçici 7 nci madde hükümleriile, özel iflyerlerinde (Devlet‹hale Kanunu ile Kamu ‹hale Kanunuve uluslar aras› anlaflma hükümlerineistinaden yap›lan hizmet ve yap›mifllerine yönelik iflyerleri ve kamu iflyerlerihariç), 01.01.2008 -30.06.2008tarihleri aras›nda ayl›k prim ve hizmetbelgelerinde kay›tl› sigortal›lard›fl›nda olmas› yani herhangi bir iflteçal›flmam›fl olmas› kofluluyla ve yine01.07.2008 tarihinden önceki biry›ll›k dönemde iflyerine ait ayl›k primve hizmet belgelerinde bildirilen ortalamasigortal› say›s›na ilave olarak,01.07.2008-30.06.2009 tarihleri aras›ndayeni ifle al›nacak ve fiilen çal›flt›r›lacak18-29 yafl aras› erkek iflçilerle,yafl› ne olursa olsun (18) yafl›n-danbüyük kad›n iflçilerin (Sosyal GüvenlikDestek Primi ’ne tabi olarak çal›flt›r›laniflçilerle yurt d›fl›nda çal›flt›r›-lan iflçiler hariç) sigorta primine esaskazanç alt s›n›r› üzerinden (yani asgariücret üzerinden) hesaplanacaksigorta primi iflveren hissesinin, ilk y›ltamam›n›n, ikinci y›l % 80’inin, üçüncüy›l % 60’›n›n, dördüncü y›l % 40’›n›nve beflinci y›l da % 20’sinin ‹flsizlikSigortas› Fonundan karfl›lanmas›hüküm alt›na al›nm›flt›r.Ancak, Kanunkoyucu, madde metninde,yukar›da belirtti¤imiz destektenyararlan›labilmesi için, yine yukar›dabelirtti¤imiz koflullara ek olarak,uygulamadan yararlanacak iflverenlerin,çal›flt›rd›klar› iflçilerle ilgili ayl›kprim ve hizmet belgesini SosyalGüvenlik Kurumu’na süresinde vermelerive tüm çal›flanlara ait sigortaprimlerinin süresinde ödemeleri gerekti¤inide hükme ba¤lam›flt›r. Sözkonusu primlerin Kuruma geç ödenmesihalinde, prim tutarlar› üzerindenödenecek gecikme zamm›na ilaveolarak katk› pay›n›n iflsizlik Sigortas›Fonu taraf›ndan Sosyal GüvenlikKurumu’na geç ödenmesindenkaynaklanacak gecikme zamm› daiflveren taraf›ndan ayr›ca ödenmesihüküm alt›na al›nm›flt›r.‹lk paragraftaki aç›klamalar›m›zdanda kolayca anlafl›laca¤› üzere, gençlerinve kad›nlar›n istihdam› karfl›l›-¤›nda iflverenlere sa¤lanacak primdeste¤inin bir üst s›n›r› bulunmaktad›r.Daha aç›k ifade ile, çal›flanaverilen ücret ne olursa olsun buuygulama kapsam›nda sa¤lanacakprim deste¤i, prime esas kazanç alts›n›r› (2010 y›l›n›n ilk alt› ay›nda bus›n›r ayl›k 729,00 TL’dir) üzerindenhesaplanacak sigorta primi iflverenhissesi kadar olacakt›r. Ücretin bututar› aflan k›sm› üzerinden hesaplanacaksigorta primi iflveren hissesinin,iflverenlerce ayr›ca ödenece¤itabiidir.Uygulaman›n önemli iki noktas›ndanbiri, ‹flsizlik Sigortas› Fonundan karfl›lananprim tutarlar›n›n, gelir ve kurumlarvergisi matrah›n›n hesaplanmas›s›ras›nda gider olarak indirilemeyecekolmas›; di¤eri de, ayn› destekunsurundan baflka mevzuat hükümlerinegöre yararlanmakta olanlar›n(örn. 5084 say›l› Kanun), budestekten yararlanamayacak olmalar›d›r.Kanunda, bu durumda olaniflverenlere, farkl› mevzuatla sa¤lanandestek unsurlar›ndan birini serbestçetercih edebilme hakk› datan›nm›flt›r.BÜLTEN • OCAK - fiUBAT 2010MESLEK‹ YAZILAR • 39