Doküman - asmmmo

Vergisel Aç›dan Adi Ortakl›klarCem ARSLANDevlet Gelir Uzman›, Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›Bu makalede adi ortakl›klar, KurumlarVergisi Kanunu, Gelir VergisiKanunu, Katma De¤er VergisiKanunu, Vergi Usul Kanunu ve5811 say›l› Varl›k Bar›fl› Kanunubak›m›ndan de¤erlendirilmektedir.1- GiriflAdi ortakl›klar Borçlar Kanununun520-541 inci maddeleri aras›ndadüzenlenmifl ve an›lan Kanunun520 inci maddesinde; ‹ki veyadaha fazla kiflinin ortak bir amacaulaflmak için, bir sözleflmeye dayanarakemek ve mallar›n› birlefltirmesiadi ortakl›k olarak tan›mlanm›flt›r.Di¤er taraftan, Türk TicaretKanununda (TTK) tarif edilenflirketlerin vas›flar›na haiz olmayanflirketler de adi flirket say›l›rlar.Adi flirketlerin tüzel kiflili¤i olmad›¤›için, hak ve fiil ehliyetleri bulunmad›¤›gibi dava ehliyetleri de yoktur.fiirketin ifllemleri ile ilgili olarakaç›lacak davalar tüm ortaklar taraf›ndan;flirketin ifllemlerine karfl›aç›lacak davalar ise tüm ortaklarakarfl› aç›lmal›d›r.Di¤er taraftan TTK’n›n 138 incimaddesi uyar›nca, adi flirketlerleilgili Borçlar Kanununda yer alanhükümler, ticaret flirketlerine aitilgili bölümlerde hüküm bulunmamas›durumunda ticaret flirketlerihakk›nda da uygulan›r. Buna göreTTK, ticaret flirketleri ile ilgili düzenlemeyap›lmayan konulardaBorçlar Kanununun 520-541 incimaddelerini referans almaktad›r.Adi ortakl›k kurulmas›nda hiçbirflekil flart aranmaz. Sözle dahi adiortakl›k kurulabilir. Ancak, ortaklarve/veya ortakl›k d›fl›ndaki kiflilerleç›kabilecek hukuki ihtilaflar nedeniyleadi ortakl›¤›n sözleflmeye dayal›olarak kurulmas› en uygun yololacakt›r. Bu yaz›m›zda, adi ortakl›klarvergisel aç›dan ele al›nacakve adi ortakl›klar›n baz› vergi kanunlar›karfl›s›ndaki durumlar› tart›-fl›lacakt›r.2- Adi Ortakl›klarda VergilemeAdi flirketler vergi kanunlar› karfl›s›ndafarkl› flekilde de¤erlendirilirler.Esas›nda, küçük çapl› vegeçici ifller için kurulan adi flirketlergünümüzde ifl ortakl›klar›, konsorsiyumlarve ortak giriflimler adlar›alt›nda büyük çapl› projelerle ilgiliolarak kurulmaktad›r. Ancak, butürden ortakl›klar›n mükellefiyetflekilleri ve belge düzeni gibi konulardakiuygulamalar›na yön verecekbir tak›m aç›klamalara ihtiyaçduyulmaktad›r. Bu sebepten dolay›,afla¤›da konu ile ilgili vergi kanunlar›ndayer alan düzenlemelereve Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› taraf›ndantebli¤ ve özelge baz›ndayap›lan yönlendirmelere yer verilmifltir.2-1. Kurumlar VergisiAdi ortakl›klar›n tüzel kiflili¤i olmad›¤›gibi kurumlar vergisi mükellefiolmalar› da söz konusu de¤ildir. ‹kiveya daha fazla kurumlar vergisimükellefinin adi ortakl›k kurmaksuretiyle faaliyet göstermeleri halinde,ortakl›ktan elde ettikleri kârlar,hisseleri oran›nda flirketlerinkurum kazanc›na dâhil edilir. Bunedenle, adi flirketler kurumlar vergisiaç›s›ndan muhatap olarakkabul edilmemekte ve sadece ortaklar,hisseleri oran›nda adi flirketkazanc›ndan pay almaktad›rlar.Söz konusu düzenlemenin tekistisnas›n› ifl ortakl›klar› oluflturur.‹fl ortakl›klar› sermaye birikimi,teknolojik donan›m ile teknikuzmanl›k gerektiren ve bünyesindeyüksek risk unsuru bar›nd›ranifllerin ifas› ve kazanç paylafl›m›amac›yla kurulan ortakl›klar olup,ortaklar belli bir iflin birlikteyap›lmas›n› müfltereken yüklenmektedirler.fiah›s ortakl›klar› veya gerçek kiflilerinkurumlar vergisi mükellefleriile veya kurumlar vergisi mükelleflerininkendi aralar›nda oluflturduklar›adi ortakl›klar, istenilmesi halindeifl ortakl›¤› olarak kurumlarvergisi mükellefiyeti tesis ettirirler.Kurulacak olan ifl ortakl›¤›n›n kurumlarvergisi mükellefiyeti tesisettirebilmesi için;- Ortaklardan en az birisininkurumlar vergisi mükellefiolmas›,- Ortakl›¤›n belli bir iflisonuçland›rmak üzere yaz›l›bir sözleflmeyle kurulmas›,- ‹fl ortakl›¤› konusunun belli birifl olmas›,- Birlikte yap›lacak olan iflin bellibir süre içinde gerçeklefltirilmesininöngörülmesi,- ‹fl ortakl›¤› ile iflveren aras›ndabir yüklenim sözleflmesininolmas›,- Taraflar›n, müflterekenyüklenilen iflin belli bir veyabirden fazla bölümünden de¤il,tamam›ndan iflverene karfl›sorumlu olmalar›,- ‹flin bitiminde kazanc›npaylafl›lmas› gerekir.Sonuç itibariyle ifl ortakl›¤›, devaml›l›kgösteren ve ayn› nitelikteolan ifl veya ifller için de¤il, belirlisürede bitecek bir ifl için kurulacakve tam mükellefiyete tabi olacakt›r.1BÜLTEN • OCAK - fiUBAT 2010MESLEK‹ YAZILAR • 51