Doküman - asmmmo

FES‹HTE HAK DÜfiÜRÜCÜ SÜRE, ‹fi ARAMA ‹ZN‹,ÇALIfiMA BELGES‹ VE YEN‹ ‹fiVEREN‹N SORUMLULU⁄UDo¤an KESK‹N‹fl Baflmüfettifli‹fl sözleflmelerinin feshinde genelde,fesih türleri, fesih usulleri (bildirimler,gerekçenin varl›¤›, savunmavb) ve ödenecek tazminatlar(ihbar, k›dem, boflta geçen süreninücreti, ifl güvencesi tazminat› gibi)akla gelmekte ve bu konularaodaklan›lmaktad›r.Halbuki, ifl sözleflmesinin feshi s›-ras›nda ve sonras›nda yerine getirilmesiikincil önemde alg›lananama önemli sonuçlar do¤urabilecekönemde düzenlemeler bulunmaktad›r.Bunlar, “Fesihte zaman afl›m›”, “‹flarama izni”, “Çal›flma belgesi”,“‹flçinin ve yeni iflverenin sorumlulu¤u”düzenlemeleridir.Fesihte hak düflürücü süreBu konu, bildirimsiz fesih eylemiaç›s›ndan çok önem tafl›maktad›r.Gerçekten, ister iflçi, isterse iflverenolsun, bildirimsiz feshe nedenolan sebep e¤er, “Ahlak ve iyiniyetkurallar›na uymayan haller ve benzerleri”ise, bildirimsiz feshin gerçeklefltirilebilmesiiçin kullan›lacakirade, belirli bir süre ile s›n›rland›r›lm›flbulunmaktad›r.‹fl Kanununa göre, ister iflçi isterseiflveren olsun, “Ahlak ve iyiniyetkurallar›na uymayan haller ve benzerleri”ndenbiriyle karfl› karfl›yakald›klar›nda, bildirimsiz fesih iradelerinialt› iflgünü içinde aç›klamalar›gerekmektedir. Bu koflulmutlak sonuç do¤urucudur. Bildirimsizfesih yap›labilmesi için iflçiveya iflveren feshe neden olacakeylemi ö¤rendikleri günden itibarenalt› iflgünü içinde bildirimsiz fesihiradesini kullanacaklard›r. Alt› iflgünügeçtikten sonra, o eylemle ilgiliolarak art›k bildirimsiz fesih hakk›n›kullanamayacaklard›r.Alt› iflgünlük süre, bir anlamda bildirimsizfesih için hak düflürücü sürerolü oynamaktad›r. Bildirimsizfeshe neden olacak ahlak ve iyiniyetkurallar›na uymayan davran›flveya tutumu ö¤renen iflçi veya iflveren,ö¤rendikleri andan itibarenbildirimsiz fesih iradesini alt› iflgünüiçinde karfl› tarafa bildirmediklerinde,o davran›fl veya tutumlailgili bildirimsiz fesih hakk› hakdüflürücü süreye girecek ve art›k odavran›fl veya tutum sebebiylebildirimsiz fesih yap›lamayacakt›r 1 .Alt› iflgünlük süre, sebebin ö¤renildi¤igünü takibeden günden itibarenbafllayacakt› 2 . ‹flgünü tabiri kullan›ld›¤›için hafta tatili, rastlarsagenel tatil günleri alt› iflgünününhesab›nda dikkate al›nmayacaklard›r.Ahlak ve iyiniyet kurallar›na uygunolmayan tutum ve davran›fllar›nö¤renilmesinden itibaren alt› iflgünüiçinde hareket edilmesi zorunlulu¤uyan›nda, tutum veya davran›-fl›n ö¤renilme süresine de hakdüflürücü zaman afl›m› getirilmifltir.Buna göre, iflçi veya iflveren, bildirimsizfesih iradesini hareketegeçirecek tutum veya davran›fl› biry›l içinde ö¤renmeleri halinde alt›iflgünü içinde bildirimsiz fesih iradesindebulunabileceklerdir. Yani,bildirimsiz feshe neden olacak tutumveya davran›fl›n ö¤renilmesi,vukuundan itibaren bir y›ldan fazlabir zaman sonra gerçekleflmiflse,taraflar yine bildirimsiz fesih haklar›n›kullanamayacaklard›r. Hakdüflürücü süreye girmemesi içintutum veya davran›fl›n vukuundanitibaren bir y›l geçmeden ö¤renilmesigerekmektedir 3 .Ancak bir y›ll›k ö¤renme süresindenkaynaklanan hak düflürücü süredebir istisna bulunmaktad›r. Oda, iflçinin tutum veya davran›fl›ylakendisine menfaat sa¤lam›fl olmas›halidir. Bu takdirde, ö¤renme ileilgili bir y›ll›k hak düflürücü süre uygulanmayacakt›r.Yani, iflçi, kifliselmenfaat sa¤lam›flsa, buna nedenolan ahlak ve iyiniyet kurallar›naayk›r› tutum veya davran›fl›n üzerindenne kadar süre geçmifl olursaolsun iflverenler, ö¤rendiklerigünden itibaren alt› iflgünlük hakdüflürücü süre içinde fesih iradesinikullanabileceklerdir.Görülece¤i üzere, ahlak ve iyiniyetkurallar›na uygun olmayan davran›flveya tutumlarla karfl›lafl›ld›¤›nda,“ö¤renme” ve “fesih bildirimi”yleilgili hak düflürücü sürelerkaç›r›ld›¤›nda, art›k bildirimsiz fesihyap›lamayacakt›r. Ancak, hakdüflürücü süreler nedeniyle, ahlakve iyiniyet kurallar›na ayk›r› davran›flveya tutumun bir anlamda yapt›r›ms›zkalmas›, taraflar aras›ndave iflyerinde huzursuzluk yaratabilecektir.Örne¤in, iflverenin cinsel tacizi nedeniyleiflçi bildirimsiz fesih hakk›n›hak düflürücü süreye girmesi nedeniylekullanamad›¤›nda veya ifl-BÜLTEN • OCAK - fiUBAT 2010SOSYAL GÜVENL‹K • 63