07- Felsefe Tarihi - E. V Aster (8.21MB) - Felsefe Bölümü

fUKÇAÖ FELSEFESİBu düşünceleri ile Ksenofanes daha sonralan Eflâtunve Aristo'da gördüğümüz Tann kavramınm hazırlayıcısıolmuştur.Görüldüğü gibi Ksenofanes monoteist (tek Tanrı)bir görüşe sahiptir. Ancak ondaki monoteizm Hristiyanlıkve Müslümanlıktan farklıdır. Çünkü onunTanrı kavramı, aynı zamanda panteisttir (Tanrı ileevreni özdeftirmek). Yani Hrİs ti yanlıktaki ya da Müslümanlıktakigibi, Tann bir yaratıcı olmayıp evren ileaynıdır, özdeştir, evrene eşittir. Tanrıya bir biçim vermekgerekseydî^ her halde evren biçiminde, yanı küregibi düşünmek gerekirdi. Hareketini kendinden yaratanbu evren. Taunum kendisidir. Demek ki, Ksenofanesbir yandan Tann kavramına ahlâkî bir öz kazandınrkcn,halkm kaba görüşlerinden arındırır, öte yandanTann ile evreni aynı vc özdeş sayar.Ksenofancs^in üzik anlayışında, ondaki bu panteistdini görüş etkili olmuştur. Ksenofanes"ten bize ulaşanyazılardan onun Anaksimandros vc Anaksimcnes'tekidoğa kavramını bildiğini görüyoruz. Bu yazılarında,evrendeki en önemli unsurun hava olduğu,ruhun insan bedenini kavrayan canlı bir soluk olduğu,güneşin ise yanan bİr bulut olduğu vurgulanır.Bu anlayış Anaksimenes'i anımsatır. KsenofanesAnaksimondros gibi dünyanın başlangıçta tamamensularla kaph olduğunu ileri sürer. Buna kanıt olarakda, dağlarda gezinirken rastlanan balık fosillerini gösterir.Başlangıçta bir bütün olan bu evren sonradanzıtlıklara ayrılmıştır. Bu zıdıklar bize kendisini unsurlarhalinde tanıtır.Kscnofanes'in yaşamının sonlanna doğru yerleştiği89