Monografia ChŚPWiK

Powstanie Związku Rawy
Wodociągi i kanalizacja
W 1910 r. powołano dwie komisje Rawy: techniczną i prawną. W skład komisji
wchodzili przedstawiciele wszystkich zainteresowanych z całego dorzecza Rawy.
Zadaniem komisji było zbadanie panujących stosunków w aspekcie technicznym
i prawnym całego dorzecza. Z uwagi na podobne uprzednie doświadczenia uznano,
że należy wzorować się w prowadzonych pracach na istniejącym związku dorzecza
Emschery w Niemczech. Ponadto rejencja w Opolu wystąpiła do Związku
Emschery o opinię, w jaki sposób powinna być przeprowadzona regulacja Rawy.
Na posiedzenie zwołane w tej sprawie przez prezydenta rejencji opolskiej w dniu
16 grudnia 1910 r. w Katowicach zaproszono m.in. dr inż. Karla Imhoffa z Essen ―
autora kompleksowej regulacji rzeki Emscher w Zagłębiu Ruhry.
16 grudnia 1910 r. opinia ― oparta na projekcie firmy „Havestadt & Contag” oraz
dziesięcioletnim doświadczeniu Związku Emschery ― została odczytana na zebraniu
wszystkich zainteresowanych w Katowicach oraz opublikowana w 1911
roku przez wydawnictwo Gebrűder Bőhm z Katowic pt.: „Die Abwasserbehandlung
im Rawa – Gebiet. Technisches Gutachten auf Veranlassung des Regierungspräsidenten
zu Oppeln und im Auftrage des Vorsitzenden der technischen Rawa
– Kommision, des Landrats zu Kattowitz erstattet von der Emschergenossenschaft
in Essen”.
21 kwietnia 1913 roku cesarz Niemiec król Pruski Wilhelm wydał oczekiwaną ustawę
tworzącą Związek Rawy (Rawaverband). W § 1 ustawy postanowiono: Powiaty
i obwody miejskie, które całkowicie lub częściowo odwadniają do Rawy lub jej dopływów,
jako członkowie łączą się w jeden Związek. Związek ma na celu uregulować
według jednolitego planu odpływ, odwodnienie i oczyszczanie ścieków w zlewni
Rawy, jako też wykonać do tego potrzebne zakłady, prowadzić je i utrzymywać.
Jest on uprawniony, w myśl planu, wybudować i używać kanały. Jako udziałowców
wyznaczono następujące podmioty: gminy i obwody dworskie, właścicieli tych
przedsiębiorstw przemysłowych i innych zakładów, które odwadniają do Rawy, jej
dopływów lub przez Związek założonych urządzeń odpływowych.
Na mocy ustawy (Rawagesetz), podpisanej przez Wilhelma II 21 kwietnia 1913 r.
w Bad Homburg, powołano specjalną organizację pod nazwą Rawaverband (Związek
Rawy) z siedzibą w Katowicach. Była to korporacja prawa publicznego. Członkami
związku były: powiat bytomski ziemski i miejski, miasto Królewska Huta oraz powiat
katowicki ziemski i miejski. Na czele związku stał komitet (Verbandsausschuss).
Statut Związku określał jako swoją siedzibę Katowice. Członkami Związku zostały:
powiaty Świętochłowice i Chorzów ― Miasto oraz Katowice ― wieś i Katowice ―
miasto. Zarząd Związku określono w liczbie 7 członków.
Gminy będące członkami związku uiszczały składki przeznaczone na umacnianie
brzegów, usuwanie skutków powodzi, budowę i eksploatację oczyszczalni ścieków.
Były one obliczane w zależności od długości rzeki i jej dopływów w granicach poszczególnych
gmin, rozmiarów powodzi i podtopień oraz ilości odprowadzanych
ścieków w każdej miejscowości.
Przewodniczącym Związku został Gerlach ― starosta powiatu katowickiego. Na
kierownika robót powołano ze Związku Emschery dr inż. Műllera. Pod jego kierownictwem
powstał projekt zatwierdzony przez władze nadzorcze, tj. Ministerstwo
Rolnictwa i Domen 2 września 1914 r. Jednak w obliczu I wojny światowej dalsze
działania były wówczas już niemożliwe.
Projekt ten traktował rzekę i jej dopływy jak kolektory odprowadzające ścieki. Dbałość
o czystość wód potraktowana została w nim bardzo pobieżnie. Projekt przewidywał
jedynie przebudowę trzech oczyszczalni na terenie Katowic oraz budowę
oczyszczalni na Klimzowcu.
30
Publikacja w Zbiorze Praw Pruskich
(Preuszische Besetzsammlung)
z 21 kwietnia 1911 r. Ustawy
o utworzenie Związku Rawy.
w Chorzowie i Świętochłowicach
31