Monografia ChŚPWiK

Montaż ostatniego odcinka rurociągu,
w którym zamknięta została Rawa.
Zdjęcie wykonane 6 marca 2010 w
okolicy ul. Armii Krajowej 53.
Wodociągi i kanalizacja
40
ropejską, w wyniku którego Samorządowy Chorzowsko-Świętochłowicki Związek
Wodociągów i Kanalizacji stał się Beneficjentem Końcowym bezzwrotnych środków
pomocowych Przedakcesyjnego Instrumentu Polityki Strukturalnej ― ISPA
(od 1 maja 2004 r. w ramach Funduszu Spójności). Zapisane środki przeznaczone
zostały na realizację projektu z zakresu gospodarki wodno-ściekowej pod nazwą
„Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków w Chorzowie-Świętochłowicach”.
Celem całego Projektu było rozwiązanie problemów gospodarki wodno-ściekowej
w Chorzowie i Świętochłowicach, a także poprawa stanu środowiska i warunków
bytowych mieszkańców. Realizacja przedsięwzięcia miała się przyczynić do spełnienia
wymagań polskich i europejskich norm oraz wymagań obowiązujących
w sektorze wodociągów i kanalizacji. W odniesieniu do zadania przykrycia Rawy
zakładano następujące korzyści wynikające z realizacji:
• znaczne ograniczenie emisji odorów oraz par i mgieł skażonych mikrobiologicznie,
• poprawa bezpieczeństwa i warunków sanitarnych,
• eliminacja dyskomfortu zapachowego oraz wizualnego,
• poprawa warunków urbanistycznych,
• stworzenie warunków przyjaznych dla rekreacji.
Poza przykryciem koryta Rawy na długości ok. 4,9 km zadanie obejmowało również
przykrycie otwartych odcinków głównych kanałów dopływających do Rawy:
Czarnego Rowu, Suezu i Johanki o łącznej długości ok. 1,3 km.
Przykrycie koryta Rawy było największym zadaniem inwestycyjnym, obok modernizacji
oczyszczalni ścieków Klimzowiec, zrealizowanym przez ChŚPWiK Sp. z o.o.
Byłą to również jedna z największych inwestycji w historii Chorzowa i Świętochłowic.
Przykrycie Rawy
Całość prac wykonano pomiędzy lipcem 2007 roku a kwietniem 2010 roku. W ich
trakcie zużyto m.in.: ok. 120 000 t piasku, ok. 40 000 t kruszywa pohutniczego, ok.
70 000m2 geotkaniny.
Wykonano kolektor pod następującymi obiektami inżynierskimi:
• ul. Szpitalna w Świętochłowicach,
• ul. Żołnierska w Świętochłowicach,
• Wiadukt kolejowy relacji Chorzów Batory – Tczew w Świętochłowicach,
• ul. Wolności w Chorzowie,
• ul. Dąbrowskiego w Chorzowie,
• ul. BOWiD w Chorzowie,
• ul. Wita Stwosza w Chorzowie,
• Wiadukt w ciągu Drogowej Trasy Średnicowej w Chorzowie,
• ul. Górnicza w Chorzowie.
Pierwszym etapem prac zmierzających do przykrycia koryta Rawy było przygotowanie
projektu budowlanego. Jednym z głównych zamierzeń inwestycji było wykonanie
szczelnego przykrycia w celu zlikwidowania uciążliwych wyziewów. W związku
z tym wykonano kolektor (zamknięty kanał) z wielkowymiarowych elementów
o przekrojach rurowych i sprawdzonych, szczelnych połączeniach, który stał się
zamkniętym korytem Rawy.
Uwzględniając możliwość przepuszczenia tzw. wody 1 % (czyli takiej, której prawdopodobieństwo
pojawienia się wynosi raz na 100 lat) określono potrzebny przekrój
kolektora Rawa. Wybrano rury o średnicy 2400 mm o przekroju kołowym.
Przyjęty spadek kolektora zapobiegnie osadzaniu się ewentualnych materiałów
sypkich oraz gwarantuje samooczyszczanie się kanału w trakcie jego eksploatacji.
Ze względu na podział administracyjny i zakres robót, kontrakt został podzielony
na odcinki.
Kontrakt objął także prace w dopływach Rawy:
• Kanał Johanka ― wykonanie zamkniętego kanału ściekowego o średnicy Ø 800
mm.
• Kanał Suez ― rozbiórka istniejących umocnień dna wraz z wykonaniem w korycie
nowego pojedynczego kanału ściekowego o przekroju zamkniętym.
• Kanał Czarny Rów ― rozbiórka istniejących umocnień dna oraz przykrycia kanału
wraz z wykonaniem w korycie nowego podwójnego kanału ściekowego o średnicy
1800 mm.
Budowę kolektora DN2400 rozpoczęto we wrześniu 2008 roku po uzyskaniu pierwszego
pozwolenia na budowę na odcinku od ul. Wolności do Odmętarni Huty Batory.
Przy Odmętarni także zamknięto kolektor ostatnią rurą, miało to miejsce 6
marca 2010 r.
W ramach prowadzonych prac ułożono kolektory o długości:
• ok. 3300 mb ― rury CC GRP ― odcinki: R9-R15, o średnicy 2400 mm,
• ok. 700 mb ― rury CC GRP ― kanał Suez, o średnicy 2000 mm,
• ok. 1300 mb ― rury CC GRP ― kanał Czarny Rów, o średnicy 1800 mm,
• ok. 250 mb ― rury betonowe ― odcinek R7-R8, o średnicy 1400 mm,
• ok. 900 mb ― rury betonowe ― odcinek R5-R7, o średnicy 1000 mm,
• ok. 15 mb ― rury betonowe ― kanał Johanka, o średnicy 800 mm.
Głównymi celami kontraktu pn. „Przykrycie rzeki Rawy i otwartych kanałów ściekowych”
była poprawa warunków gospodarki wodno-ściekowej w Chorzowie
i Świętochłowicach, zlikwidowanie negatywnego oddziaływania otwartego kolektora
ściekowego na środowisko oraz poprawa warunków bytowych mieszkańców.
W pełni się to udało.
Przykrycie Rawy poprawiło oczywiście wygląd miast w okolicach rzeki. I ten efekt
jest najbardziej widoczny. W miejscu dawnego koryta, na powierzchni jedynym
śladem po nim są ścieżki rowerowe i alejki spacerowe wiodące tak, jak niegdyś płynęły
ścieki. .
W ramach nasadzeń zastępczych w Chorzowie i Świętochłowicach posadzono prawie
500 szt. drzew i 1000 szt. krzewów. W obu miastach na wybranych odcinkach
przykrytego kolektora Rawa, wykonano ciągi piesze i pieszo–rowerowe o łącznej
powierzchni prawie 3000 m².
Zamknięcie Rawy pod ziemią ma też znaczenie technologiczne, zwiększa temperaturę
ścieków wpływających do Klimzowca, poprawiając doraźnie pracę oczyszczalni.
Jeśli temperatura wpływających tam ścieków spada poniżej 12 stopni Celsjusza,
procesy biologiczne oczyszczające wodę z zanieczyszczeń organicznych
przebiegają mniej wydajnie. Zatem pomaga to również w lepszej pracy oczyszczalni
ścieków Klimzowiec.
Mimo że problem uciążliwości Rawy na odcinku od jej początków do oczyszczalni
Klimzowiec został rozwiązany należy pamiętać, że dwa razy dłuższy odcinek płynie
od oczyszczalni do ujścia do Brynicy. Tym odcinkiem jednak zajmują się już Katowickie
Wodociągi S.A.
w Chorzowie i Świętochłowicach
41
Okazjonalna publikacja wydana w 2010 przez
Ch-ŚPWiK o Rawie i zamknięciu jej w rurociągu.
Symbolicznego otwarcia ścieżki rowerowej i deptaku
biegnącego szlakiem dawnego koryta Rawy
dokonują Urszula Gniełka (I zastępca prezydenta
Świętochłowic) i Marek Kopel (prezydent Chorzowa).