Monografia ChŚPWiK

Wodociągi i kanalizacja
36
Ostatni protokół z posiedzenia
Zarządu Związku Rawy.
w Chorzowie i Świętochłowicach
Odbudowy następująco: najlepszym rozwiązaniem sprawy usuwania wód na Górnym
Śląsku byłoby ujęcie wszystkich wód w jedno przedsiębiorstwo; zagadnienie to jest wybitnie
sanitarne i chodzi o zdrowie ludności Zagłębia Węglowego. Przedsiębiorstwu podlegałaby
nie tylko rzeka Rawa, lecz także Brynica, Czarna Woda, Pawłowice, Bytomka,
Kłonica, oczyszczalnie itp. (…) Należy stworzyć przymusową spółkę wodną, która by
objęła szerszy zakres od Rawy i nadać jej odpowiedni statut, zapewniając zdrowe podstawy
finansowe. Władzą zwierzchnią byłoby Ministerstwo Odbudowy przez Wydział
Wojewódzki.(…) Związek Rawa będzie istnieć jako taki do końca bieżącego roku (czyli
1948). W tym stanowisku zwraca uwagę duży nacisk, jaki w uzasadnieniu likwidacji
związku został położony na zdrowie ludności oraz potrzebę stworzenia solidnych
podstaw finansowych w przyszłości. Zapis z cytowanego protokołu z posiedzenia
Zarządu Związku Rawa w dniu 2 sierpnia 1948 r. pozostaje w sprzeczności z jego dobrą
sytuacją finansową i zamówieniem z firmy Ciech na 2 tys. ton „Rawitu” (osadu
rzecznego Rawy) dla Stalinowych Zawodów z Pragi za cenę 6 dolarów za tonę. Osady
z Rawy wykorzystywane były jako surowiec opałowy.
Administrowanie Rawą
Na podstawie Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach
w 1951 r. zostało utworzone Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów
i Kanalizacji w Katowicach, któremu przydzielono jako składnik majątku trwałego
uregulowane koryto rzeki Rawy i Bytomki wraz z kanałami i rowami dopływowymi
oraz oczyszczalnią Rawa w Chorzowie.
Od 1975 r. do 1989 r. administratorem całej rzeki Rawy był Zakład nr 3 WPWiK
w Chorzowie. W 1989 r. zarządzeniem wewnętrznym WPWiK 10/89 podzielono administrację
rzeki Rawy pomiędzy Zakład nr 3 w Chorzowie, któremu podlegał odcinek
od stawu Marcin w Rudzie Śląskiej do granic Katowic, oraz Zakład nr 1 w Katowicach,
któremu podlegał odcinek od granic Katowic do ujścia rzeki.
Po reorganizacji w 1991 r, WPWiK które to zostało wówczas rozwiązane i podzielone
na rejonowe przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji, administrowanie
Rawą podzielono między Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
w Katowicach i Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Chorzowie.
RPWiK w Katowicach przypadła część od ujścia biegu rzeki, do 13 km. RPWiK
w Chorzowie stał się administratorem pozostałych 6 km do źródeł rzeki. Oba przedsiębiorstwa
pełniły role administratorów do 28 lutego 2003 roku. Od 1 marca 2003
roku na mocy ustawy Prawo Wodne z dnia 18 lipca 2001 r. i wydanego do niego
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 r. rzeka Rawa została podporządkowana
Krajowemu Zarządowi Gospodarki Wodnej a w konsekwencji Regionalnemu
Zarządowi Gospodarki Wodnej w Gliwicach.
Regulacje Rawy po 1945 r.
Po 1945 r. kolejne działania w zakresie regulacji podjęte zostały dopiero w l. 60. XX
w. i były spowodowane planowaną eksploatacją węgla kamiennego pokładów 400
i 500 w filarze ochronnym dla miasta Katowice. W 1961 r. opracowano opinię górniczo-geologiczną
na temat projektowanej eksploatacji przez kopalnie Gottwald,
Katowice, Kleofas i Wujek.
Opinia zawierała sygnały o przyszłych deformacjach dna Rawy. W tym też roku rozpoczęta
eksploatacja potwierdziła trafność opinii.
W latach 60. XX w. podjęto decyzję o obudowaniu i całkowitym przykryciu koryta rzeki
Rawy w centrum Katowic. Równocześnie w latach 1957–1967 sporządzono analizy
i projekty działań jakie należy spełnić, by Rawa mogła odzyskać cechy cieku wodnego.
Regulację rzeki Rawy na katowickim odcinku rozpoczęto w 1975 r. Była to tzw. II
Regulacja w odróżnieniu od tej zakończonej w 1938 r., którą nazywa się I Regulacją.
Do początku XXI wieku zrealizowany został pierwszy i drugi etap II Regulacji Rawy.
Pierwszy etap obejmował prace na odcinku od początku biegu rzeki do 5,3 km dłu-
37