Monografia ChŚPWiK

Wodociągi i kanalizacja
66
Wniosek o przyłączenie do wodociągów
domów budowanych „przy szosie kochłowickiej”
przez hutę Batory z 1953 r.
Nagłówek pisma z 1950 r.
w Chorzowie i Świętochłowicach
drobnego przemysłu, dostarczanej przez Państwowe Zakłady Wodociągowe w Katowicach
(później Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach).
W 1945 r. do rozprowadzenia wody dla mieszkańców miasta wykorzystywano
sieć wodociągową o długości 85 km i przekrojach rur o średnicy od 50 do 300 mm.
Sądzić można, że dane z terenu obecnych Świętochłowic również dałyby taki obraz.
Niestety, obecnie nie są znane żadne informacje o sieci w tym mieście zarówno
z lat 1945–1951, kiedy to istniały trzy odrębne gminy: Świętochłowice, Lipiny
i Chropaczów, jak i z okresu 1952–1975, kiedy działalnością wodno-kanalizacyjną
zajmowało się Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej.
Przemysł ciężki zaopatrywał się w wodę przede wszystkim bezpośrednio z Państwowych
Zakładów Wodociągowych w Katowicach. Wykorzystywano także niewielkie
ujęcia, jak np. na szybie Boże Daj Szczęście kopalni Barbara. Około 30% produkcji
chorzowskiego MPWiK trafiało dla pomniejszych zakładów produkcyjnych.
Ówczesna ilość dostarczonej wody wynosiła 3 600 000 m³.
Odbudowane po zawierusze wojennej zakłady przemysłowe, kopalnie, huty potrzebowały
rąk do pracy, werbowano więc robotników z całej Polski. W latach powojennych
odnotowano również znaczny wzrost liczby narodzin. Oprócz tego rósł standard
odbudowywanych i nowych mieszkań, co w efekcie powodowało zwiększony
popyt na wodę.
W zgodnych ocenach dokonywanych w tamtych latach przez kierownictwo miasta
zarówno sieć, jak i dostawy nie gwarantowały wystarczającego zaopatrzenia w wodę.
Stan ten trwał do 1951 r., kiedy to oba miasta odczuły niewielką poprawę po uruchomieniu
ujęcia wody w Kozłowej Górze.
Wykorzystanie zbiornika Kozłowa Góra wynikało trochę z faktu, że nie było ani czasu,
ani możliwości na poszukiwania nowych źródeł wody dla Górnego Śląska.
Zbiornik na rzece Brynicy wybudowany został w latach 1935–1939 dla celów strategicznych,
bez ujęcia wody. Ma kształt wydłużonej elipsy, jego długość na osi północ-południe
wynosi 3,6 km, a szerokość od 0,8 do 2,0 km. Zlewnia zbiornika ma
charakter nizinny, a jej powierzchnia wynosi 184,1 km². Zapora czołowa, o długości
1500 m i szerokości w koronie 8 m, zlokalizowana jest na 28 km rzeki.
Jest to akwen płytki, o stosunkowo niewielkiej zlewni, dlatego jego znaczenie przeciwpowodziowe
również jest niewielkie. Zbiornik jest bardzo podatny na zakwity,
co szczególnie dało się we znaki w latach 80. XX w.
Równolegle z pracami adaptacyjnymi zbiornika kozłowogórskiego trwały prace
przy budowie ujęcia i stacji uzdatniania wody. Inwestycja ta, przekazana do eksploatacji
w 1951 r., częściowo i na krótko poprawiła sytuację zaopatrzenia w wodę
wschodniej i środkowej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
Równocześnie Górnośląskie Zakłady Wodociągowe z Zabrza (czyli kontynuacja
niemieckiego przedsiębiorstwa wodociągowego na terenach, które po 1922 r. pozostały
w granicach niemieckich) zrealizowały w 1949 r. nowe ujęcie głębinowe
w Szałszy oraz 5 studni głębinowych w Dzierżnie, co poprawiło stan zaopatrzenia
w wodę zachodniej części województwa.
Mimo dotkliwych niedoborów wody w pierwszych latach powojennych żaden
z trzech funkcjonujących zakładów wodociągowych: Górnośląskie Zakłady Wodociągowe
w Zabrzu, Państwowe Zakłady Wodociągowe w Katowicach oraz Powiatowe
Zakłady Wodociągowe w Katowicach nie był w stanie podjąć szerszych
działań inwestycyjnych.
67