Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua (HEOK) - HABE

Helduen euskalduntzearen oinarrizko kurrikuluaEsparru zientifikoari eta espreski didaktikaren arloari erreparatuz, gauza bat da zientzia horren emaitzak euskarazeman ahal izatea eta beste bat ikerketak euskaran oinarrituak izatea. Halatan, hizkuntzari eta ikas/irakaskuntzariburuzko ikerketak, salbuespen bakanak utzita, ez dira euskararen inguruan sortutakoak, beste hizkuntzen inguruanbaizik, eta ingelesarenean gehienbat. Kanpoko emaitzak dira, era berean, kurrikulu honen oinarri teorikoen aurrenekobi ataletan jasotzen diren hainbat printzipio ere. Baliagarri al dira azterketa horien ondorio edo printzipioak edozeinhizkuntza eta ikas-egoerarentzat? Esaterako, hizkuntzaren azterketari dagokionez, euskara esaldi mailan aztertubada ere, testu edo diskurtso mailako azterketak eginkizun dira oraindik. Muga hau ere kontuan hartzekoa da kurrikuluarendiseinua eta bere aplikazioa egiteko orduan.Euskarak baditu, halaber, bere betiko esparruak: etxea, lagunartea, kalea... Eta horietan, beste edozein erdarabezain "osoa" eta "normaldua" dago euskara. Eta horiei esker iritsi da bizirik gaurdaino. Eta horietan oinarrituz ari dazabaltzen gainerako esparruetara (hezkuntza, administrazioa, eremu sozio-ekonomikoa...). Lehen esparru horiekapalagoak dirudite, baina oinarri-oinarrizkoak dira. Ia oraintsu arte nahiko izan ditu euskarak, nahiz eta hemendikaurrera hala izan ez. Dena den, nahiz eta hemendik aurrera nahiko izan ez, nahitaezko izango ditu: gaur arte bezainnahitaezko. Euskararen betiko esparru horietan, euskara "asmatua" dago. Irakasleak ez du zertan "asmatzen" ibili.Oraindik euskarak hain bereak ez dituen esparruetan, eginahal handiagoa egin beharko du ikasleak: euskara-ikasleazgainera, normalizatzaile ere izango baita. Hori dela eta, irakasleak ongi bereizi beharko du zer gizarte-esparrutakoeuskara irakasten ari den: noiz ari den esparru "normalduetakoa" eta noiz ez.1.3 Normalizazioa eta motibazioaEuskarak gizartean duen rolak ere garrantzizko eragina du euskara ikasteko motibazioan. Oraintsu arte euskaraherri xehearen hizkuntza bezala ikusi izan da, jakitunak erdaraz baliatzen zirelarik. Euskara ikasteak ia balio testimonialhutsa zuen, herriarekiko atxekimenduak sorturiko konpromezuaren fruitu. Badirudi, zorionez, pixkanaka euskaraere gizartean bere lekuaren bila abiatu dela, nolabait prestigioa hartzen ari dela. Elebitasunaren balioa aldarrikatzenda han eta hemen. Bi hizkuntza jakitea ez da bata bestearen kalterako, elkarren aberasgarri baizik. Euskara ikasteakbeste euskal hiztunekin harreman sendoagoak izateko bidea eskaintzen du eta horien kulturarekin bat egiteko egokieraematen. Lanerako, ikasketak burutzeko zenbaitetan premiazko suertatzen da euskara jakitea... Baina oraindikeuskal gizartean ez da beharrezko euskara jakitea eta lehen aipatu diren behar horiek maila sinbolikoan geratzekoarriskua dute. Honek guztiak, esan bezala, eragina du ikasteko motibazioan eta, ondorioz, emaitzetan.2. ALDERDI KULTURALAAlderdi soziokulturalaren beste osagaia dugu kulturarena. Ez da lan erraza kultura zer den adierazten. Esaterako,Kroeber-ek, 1952an kulturari buruzko 164 definizio ezberdin bildu zituen. Hona hemen, zer dioen UNESCOk:Kultura, zentzurik zabalenean, gizarte edo gizarte-talde baten ezaugarriek osatzen dute: ezaugarri espiritualeketa materialek, adimenezkoek eta afektiboek. Bere baitan hartzen ditu, ez soilik arteak eta letrak, baita bizimodua,gizakiaren oinarrizko eskubideak, balore-sistemak, ohiturak eta sineskerak ere. Kulturak ematen diogizakiari bere buruaz gogoetak egiteko gaitasuna. Berak egiten gaitu gizaki, adimendun, kritiko eta etikoki konprometitu.Berari esker bereizten ditugu baloreak eta gauzatzen aukerak. Berari zor dio gizakiak mintzatzea,bere buruaz jabetzea, bukatu gabeko proiektu dela aitortzea, egiten duena epaitzea, esanahi berrien bila ibiltzeaetengabe eta bere burua gainditzen duten lanak sortzea.Kultura, zentzu zabal honen arabera, giza talde baten ezaugarrien adierazpen da. Bizitzeko era adierazten du.Hizkuntzak, izan ere, funtzio komunikatiboaz gain, badu beste funtzio bat ere: errepresentazioarena, hain zuzen.Honen arabera, hizkuntza bat ikasteak, besteak beste, esan nahi du hizkuntza horren hiztunek duten errealitatearen27