<strong>Helduen</strong> euskalduntzearen oinarrizko kurrikulua1. MAILARAKO EBALUAZIO-IRIZPIDEAK: IRAKURMENA➎ Ez du inolako arazorik maila honi dagozkion testu-motak (instrukzioak, narrazioak, deskribapenak) eta testu-erak(oharrak, eskutitzak, inprimakiak...) bereizteko. Aise bereizten ditu, era berean, testuaren ideia nagusiak eta lagungarriak,eta kolpetik irakurrita jabetzen da testuaren nondik norakoaz, eta baita informazio xeheaz ere, noiz edo noiz ñabardurenbati erreparatzeko behin baino gehiagotan irakurri behar izaten badu ere. Maila honetako adierazpide linguistiko-testualakoztoporik gabe menderatzen dituenez, ez dira horiek testua ulertzeko inolako traba. Jardunaren hizkuntz erregistroak aisebereizten ditu.➍ Badaki bereizten maila honi dagozkion testu-motak (instrukzioak, narrazioak, deskribapenak), eta testu-erak(oharrak, eskutitzak, inprimakiak...). Bereizi egiten ditu, era berean, testuaren ideia nagusiak eta lagungarriak, eta jabetuegiten da kolpetik irakurrita testuaren nondik norakoaz eta baita informazio xehe ugariaz ere. Noizbehinka izan dezaketestua behin baino gehiagotan irakurtzeko edota testuinguruari erreparatzeko beharra, informazio xehea edotañabardurak jasotzeko, ideia nagusiak ondo jasoak dituelarik. Jardunaren hizkuntz erregistroak bereizten badaki.➌ Badaki bereizten maila honi dagozkion testu-motak (instrukzioak, narrazioak, deskribapenak) eta testu-erak (oharrak,eskutitzak, inprimakiak...). Bereizi egiten ditu, era berean, testuaren ideia nagusiak eta lagungarriak, eta jabetu egiten da,oro har, kolpetik irakurrita testuaren nondik norakoaz. Informazio xehea eskuratzeko, berriz, behin baino gehiagotanirakurri eta testuinguruari erreparatu beharra izaten du. Maila honetako adierazpide linguistiko-testual guztiak oraindik ereerabat menderatzen ez dituenez eta dituen gabeziak ez testuinguruaz ezta hainbat estrategiaz baliaturik ere ezinkonpentsa ditzakeenez, ñabardura batzuk eta oso noizbehinka ideia nagusiren bat ere gal dezake. Jardunaren hizkuntzerregistroak gehienetan bereizten ditu.➋ Badaki, oro har, bereizten maila honi dagozkion testu-motak (instrukzioak, narrazioak, deskribapenak) eta testu--erak(oharrak, eskutitzak, inprimakiak...). Arazoak ditu testuaren ideia nagusiak eta lagungarriak bereizteko, eta gutxitanjabetzen da testuaren nondik norakoaz kolpetik irakurrita. Askotan galtzen du informazio xehea, behin baino gehiagotanirakurri eta testuinguruari erreparatzen ahalegindu arren. Maila honetako adierazpide linguistiko--testualak behar bestemenderatzen ez dituenez, testuaren mezu-ñabardurak ez ezik ideia nagusiak ere askotan galtzen ditu.➊ Maila honi dagozkion testu-motak eta testu-erak bereiz baditzake ere, arazo handiak ditu testuaren ideia nagusiaketa lagungarriak bereizteko. Gutxitan jabetzen da testuaren nondik norakoaz, behin baino gehiagotan irakurri arren. Ez duia inoiz informazio xehea jasotzen. Maila honetako adierazpide linguistiko-testualak ez ditu menderatzen eta ez ditutestuaren ideia nagusiak jasotzen. Ez du, oro har, testua ulertzen.99
1. MAILARAKO EBALUAZIO-IRIZPIDEAK:ZUZENTASUNA EGOKITASUNA DISKURTSOARE➎Ez du inolako eragozpenik eguneroko kontestuezagunetan gai orokor eta arruntez erazuzenean hitz egiteko.Ez du eragozpenik bere jarduna egunerokokontestu ezagunetan egokitasunez burutzekoElkarrizketa arruntakeragozpenik gabe gidatueta jarraituko ditu,oinarrizko kohesio-formakzuzen erabiliz. Diskurtsoa,oraindik ere, lineala izangobada ere kateamenduarenlehen adierak azaldukodira.➍Ez du eragozpenik eguneroko kontestuezagunetan gai orokor eta arruntez zuzen hitzegiteko. Noizbehinka egiten dituen hutsegiteakez dira sistematikoak eta erdarakadak jatorrizkohiztunak onartzeko modukoak dira.Elkarreraginezko kontestu orokorretan jakingo duzein erregistro-mota nagusi, nolako doinuera,intonazioa... erabili. Aldika kosta egingo zaioegoera guztietara egokitzen, “artifizial” gertatukodelarik. Oro har, gaiari erantzuten dio etainformazioa testu-motak eta zereginak eskatzenduenera egokituko du. Bestalde, noizbehinkazailtasunak izango ditu bere hiztegia kontestuariegokitzen.Elkarrizketa arruntakjarraitzen eta gidatzendakiela frogatuko du. Denaden, oraindik ere,zailtasunak izango ditugaiaz aldatu nahi dueneaneta, diskurtsoaren hariaeteten ez bada ere,isiluneak sor daitezke.➌Maila morfosintaktikoan oinarrizko egiturak ezagunakdituen arren, noizbehinka akatsen bat edo beste egitendu. Dena den, hutsegiteek ez dute esanahia eragozten.Aditz-sistemak, ergatiboa, erlatiboa, nominalizazioa etakonpletiboa ondo erabiltzen ditu, nahiz eta hitz eginaurretik pentsatu behar izan eta zenbaitetan oker erabili.Oro har, egiten dituen akatsak koiunturalak dira.Ahoskera eta intonazioari dagokionean, zenbaitetanerdal kutsua antzemango zaion arren, ulergarria izangoda.Hiztegiaren ezagutza bere kontestu ezagunetaramugatzen da, ñabardurak azaldu behar ditueneanerdarakadak eta bestelako ordainak erabiliz.Elkarreraginezko kontestu orokorretan, norizuzentzen zaion, zertarako, gaiaren nolakoa...kontuan izanik jakingo du zein erregistro-motanagusi, nolako doinuera, intonazioa... erabili.Hala ere kosta egingo zaio egoera guztietarabere jarduna egokitzen eta zenbaitetan arrotz eta“artifizial” gertatuko da. Gaiari inoiz ihes egingodion arren, harira itzultzen da gehienetan.Informazioa testu-motak eta zereginak eskatzenduenera egokituko du, alditan alferrikakoinformazioa emango badu ere. Eta zailtasunakizango ditu bere hiztegia kontestuari egokitzen,hitzen balio semantiko murritza duelako.Elkarrizketa arruntakjarraitzen eta gidatzendakiela frogatuko du:hasiera noiz eman, nolajarraitu, nola bukatu, baitagaiaz aldatzerakoanjarraitzen ere. Horretarako,hainbat esapidez baliatukoda, oinarrizko kohesioformakerabiliz.Kateamendua nahikoalineala izango da etamoztua.Zerbait kontatu edodeskribatzerakoan,diskurtsoa hari nagusi bateninguruan (denbora,➋Maila morfosintaktikoan, fonetikoan etasemantikoan egiten dituen akatsen zenbatekoaketa nolakoak, erabat ez eten arren, oztopatuegingo du komunikazioa. Zenbaitetan erdarara jobehar izango du.Zailtasun nabarmenak ditu kontestuari egokitzen.Gehiago erreparatuko dio zer esanari, nori, noiz,non eta zertarakoari baino. Bere hizkera sarritanarrotza izango da.Elkarrizketa arruntakjarraitzeko gai bada ere,zenbaitetan arazoak izanditzake hasiera emateko,jarraitzeko edotabukatzeko. <strong>Oinarrizko</strong>kohesio-formak ere okererabiltzen ditu eta➊Hainbeste akatsek eta diren bezalakoak izateakkomunikazioa eten egiten du maiz. Erabiltzendituen egiturak desegokiak dira egoeraarruntenetan ere, erdarara jo behar izangoduelarik.Apenas kontestuari erreparatzen dion. Zer--esanak baldintzatzen du ia erabat bere jarduna;eta, nahiz eta kontestua aldatu, bere diskurtsoaez da egoera berrietara egokitzen. Askotanhiztegia kontestutik kanpo erabiliko du.Zailtasun handiak izangoditu zerbait kontatu edodeskribatzerakoan, ideiaknahasiak emango baititu,garapen eta loturarik gabe.Elkarrizketa arruntenetan100