Inzien en bewijzen - CWI

Biografieën 95
Euler was wat we nu een workaholic noemen. Hij is de meest productieve wiskundige aller
tijden. Na zijn dood in 1783 ging de Academie van Sint Petersburg nog zo’n vijftig jaar door
met het publiceren van zijn nooit eerder openbaar gemaakte wiskundige manuscripten.
Carl Friedrich Gauss (1777–1855)
Toen de Duitser Carl Friedrich Gauss op zevenjarige leeftijd naar de lagere school ging, werd
vrijwel meteen duidelijk dat het onderwijzend personeel te maken kreeg met een ventje met
uitzonderlijk talent. De leerlingen moesten rekenen leren, en ze kregen de opdracht om de som
van de getallen van 1 tot en met 100 uit te rekenen. De jonge Gauss zag meteen dat die som
gelijk was aan 50 paren met elk een som van 101, en hij had onmiddellijk het antwoord: 5050.
Gauss werd een beroemd wiskundige, maar hij hield ervan wiskunde praktisch toe te passen,
in astronomie, landmeting, en onderzoek naar aardmagnetisme. Later bekwaamde hij zich op
het gebied van financiën, en slaagde erin een aardig kapitaal te vergaren door handig investeren
in aandelen.
Rond 1800 raakte Gauss geïnteresseerd in de mogelijkheid van niet-euclidische meetkunde.
Hij besprak dit onderwerp uitvoerig met zijn vriend Farkas Bolyai (de vader van János Bolyai),
en in correspondentie met collega’s. In een boekbespreking uit 1816 overwoog hij de mogelijkheid
van het bewijzen van het parallellenaxioma uit de andere Euclidische axioma’s. Die bespreking
suggereerde dat hij geloofde in het bestaan van een niet-euclidische meetkunde. Gauss liet
aan collega’s doorschemeren dat hij vreesde voor zijn reputatie als hij dit in het openbaar zou
toegeven.