De (rechts)positie griffie(r) - politiekadviesbureau.nl

d e ( r e c h t s ) p o s i t i e g r i f f i e ( r ) i n h e t d e c e n t r a l e b e s t u u r
een bevoegdheid kan worden overgedragen, maar dat kan alleen niet ‘als de aard van de
bevoegdheid zich daartegen verzet’(zie het slot van het eerste lid). Welke is nu de betekenis
van deze algemene, maar nogal vage beperkingsgrond voor de onderhavige casus? Bij de
herziening van de Gemeentewet in 1992 is hierover in de beide Kamers der Staten-Generaal
– maar vooral in de Eerste Kamer – uitvoerig van gedachten gewisseld. Uitgangspunt van
die gedachtewisseling was de vrees van de Kamers dat door een al te uitbundige delegatie
van raadsbevoegdheden het primaat van de raad en de positie van minderheden in gevaar
zouden kunnen komen. De regering bracht naar voren dat er bepaalde bevoegdheden zijn
die zo sterk zijn gerelateerd aan de positie van de raad dat hier delegatie uitgesloten moet
worden geacht. Als voorbeelden werden genoemd: bepaalde elementen uit bezoldigingsregelingen
(art. 44 lid 5 Gemeentewet) en de invoering van deeltijdwethouders (art. 36
Gemeentewet). 5 In de literatuur zijn daar later aan toegevoegd: de vaststelling van de
gedragscode, de bezoldigingsregelingen uit hoofdstuk VI Gemeentewet, de instructie aan
de raadsgriffier (art. 107a lid 2 Gemeentewet), organisatie van de ambtelijke bijstand (art.
33 Gemeentewet). 6 Op basis van jurisprudentie van de ABRvS is in 2001 art. 156 Gemeentewet
aangepast en nu staat de zinsnede geen delegatie ‘indien de aard van de bepaling zich
daartegen verzet’ uitdrukkelijk in de wet. 7
De vraag is nu of de raadsbevoegdheid om rechtspositieregelingen voor griffier en griffieambtenaren
vast te stellen zich vanwege haar aard verzet tegen delegatie. Daar zijn goede
argumenten voor. Griffier en griffieambtenaren werken voor de raad. Er is reden zoveel
mogelijk onafhankelijkheid te scheppen voor deze ambtenaren. Zo weinig mogelijk aanknopingspunten
moeten er bestaan om college-invloed te genereren op de griffie en het
griffiepersoneel. Bij de regeling van de positie van griffier en griffie is de verhouding tussen
raad en college in het geding, alsmede het primaat van de raad en daarom valt een en ander
bij uitstek onder het algemene beperkingscriterium van art. 156 lid 1 Gemeentewet. De
aard van de bevoegdheid lijkt zich derhalve te verzetten tegen een delegatie. Voor de
beschikkingen geldt dat in feite ook, hoewel daar beschikkingen bij kunnen zijn die een
zuiver technisch karakter dragen. Maar in algemene zin ligt het voor de hand ook deze van
delegatie uitgesloten te achten vanwege hun aard. Voor instrumentele uitvoeringsbevoegdheden
ligt de zaak anders, zo kan heel goed voor het griffiepersoneel gebruik worden
gemaakt van de algemene gemeentelijke personeeldienst. Omdat het beperkingscruiterium
van art. 156 lid 1 nogal vaag en algemeen kan niet met grote stelligheid worden
betoogd dat concrete delegatiebesluiten een juridisch gebrek hebben. Daar lijkt het wel
op, een en ander kan eerst in een eventuele juridische procedure worden vastgesteld. Nu
op afzienbare termijn, als gevolg van het rapport ‘De staat van de dualisering’ de voorschriften
voor de griffier en griffie in de Gemeentewet worden bijgesteld en aangepast, lijkt
het dan ook meer voor de hand te liggen om deze beperkingen uitdrukkelijk op te nemen
in het lijstje van uitzonderingen uit art. 156 lid 2.
Ondertussen is het de vraag of delegatiebesluiten die de onderhavige bevoegdheden aan
het college delegeren ook in de praktijk voorkomen. Het viel buiten het bestek van dit
advies om daar onderzoek naar te doen. Komen deze wel in de praktijk voor, dan gaat het
in ieder geval om een problematische categorie.
Vervolgens moet worden vastgesteld dat zogenaamde materiële delegaties niet door de beperkingen
van art. 156 Gemeentewet kunnen worden getroffen. Indien gemeenteraden bij
92