Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

verderop blaken van gezondheid, kan dat natuurlijk aan van alles liggen.
Met een magisch wereldbeeld kan men ook vermoeden dat het komt
omdat ze bij de stam verderop bij volle maan met een dode kikker om
de nek ter ere van de plaatselijke bosgeest rond de totem dansen. Zelfs
in de moderne wetenschap was het ongezonde effect van incest nog lang
omstreden. 192
Veel antropologen komen dan ook tot de volgende ogenschijnlijk
onvermijdelijke conclusie: er is geen verband tussen het incesttaboe en
het feit dat het biologisch ongezond is. Voor het vinden van de oorzaak
is men dus in andere richtingen op zoek gegaan. Daarbij komen twee
oude verklaringen steeds weer terug. De eerste werd onder andere
verdedigd door Bronislaw Malinowski, die stelde dat het taboe
noodzakelijk is voor de interne stabiliteit van families. Het toestaan van
seksuele relaties binnen families zou namelijk verwarring, jaloezie en
conflict veroorzaken en daarmee de onderlinge verhoudingen ernstig
verstoren. 193 De tweede verklaring is de zogenaamde alliantietheorie,
die onder andere is verdedigd door de negentiende-eeuwse antropoloog
Edward Burnett Tylor. Volgens hem waren groepen die hun vrouwen
uithuwelijkten steeds in het voordeel tegenover groepen die onderling
trouwden. Bij conflicten zouden de onderling trouwende groepen
immers geïsoleerd en hulpeloos zijn geweest, en zoals hij schreef: ‘Again
and again in world’s history, savage tribes must have had plainly before
their minds that simple practical alternative between marrying out and
being killed out.’ 194
Toch wringt er iets. Hoewel bij deze twee verklaringen beter
voorstelbaar is dat mensen zich van de voordelen bewust waren, is het
ook hier wonderlijk dat ze voor het incesttaboe vaak andere redenen
gaven. In veel gevallen zijn incesttaboes immers religieus getint.
Daarnaast blijft al te opmerkelijk dat men vrijwel overal een praktijk
verbiedt waarvan later is vastgesteld dat hij zeer ongezond is. De
192 Arthur Wolf, William Durham, Inbreeding. Incest, and the incest taboo: the state of
knowledge at the turn of the century (Stanford 2002) 1-23.
193 Sanderson, The evolution, 216.
194 Keesing, Cultural antropology 230.
100