Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

historici geïnteresseerd te krijgen in alle aspecten van het leven.
Sindsdien heeft het terrein van onderzoek zich uitgebreid naar
onderwerpen als arbeiders, vrouwen, dagelijks leven, voedsel,
mentaliteit, geuren, sport tot zelfs masturbatie aan toe. Ook het verzet
tegen meer algemene geschiedtheorieën heeft zich niet permanent
kunnen vestigen. Een brede waaier aan theorieën en stromingen is in de
twintigste eeuw de revue gepasseerd. Ongehinderd door het
wantrouwen van veel historici ontwikkelden sociale wetenschappen als
de sociologie zich verder en wisten veel aandacht te krijgen. Het was
vooral in het midden van de twintigste eeuw dat de geschiedschrijving
zich meer naar de ‘harde’ wetenschappen richtte. Veel historici wilden
niet alleen meer verhalen vertellen, maar hun stellingen ook met cijfers
onderbouwen. Er vond een zogenaamde social turn plaats, die de
aandacht verlegde van individuele politieke gebeurtenissen naar sociale
verhoudingen en diepere structuren. 20
Het ideaal van de natuurwetenschappelijke methode bleef
hierbij op de achtergrond steeds spelen. In het midden van de eeuw
werd onder historici lang gepraat over het Covering Law Model van de
filosoof Carl Hempel. De aanhangers van dit model wilden
gebeurtenissen verklaren op grond van algemene wetten en een serie
van bepaalde beginvoorwaarden. 21 Het was echter vooral vanuit de
sociale wetenschappen, hoewel ook daar tradities bestonden die dichter
bij het geschiedwetenschappelijke wereldbeeld in de buurt zaten, dat
werd gestreefd naar meer ‘harde’ wetenschappelijke modellen. Er
ontstond een historische sociologie en sommige historici, zoals Annaleshistoricus
Fernand Braudel, hoopten van de geschiedenis een sociale
wetenschap te maken. Vaak werd erkend dat de natuurwetenschappen
in exactheid niet te evenaren waren, maar met ideaaltypes hoopte men
toch nog een eind te komen. Zo werd vaak geprobeerd om met
vergelijkende benaderingen onafhankelijke variabelen op te sporen.
20 Eric Hobsbawn, ‘Asking the big why-questions: history: a new age of reason’, Le
monde diplomatique, 15-12-2004. Lorenz, De constructie, 198-249.
21 Lorenz, De constructie, 61-68.
12