Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

ze dan ook voor om de eenheid van selectie met meer abstracte flexibele
termen te omschrijven. De mogelijkheden die ze langs laten komen zijn
onder andere ‘fenotypische expressies van complexe ontwikkelingsnetwerken’,
‘erfelijk variërende eigenschappen’ of ‘reproduceerders’. 151
Zoals gezegd maakt de kritiek van Jablonka en Lamb op selfish gene
theory een overtuigende indruk. Selectie lijkt inderdaad niet plaats te
vinden op atomistische genen maar op complexe
ontwikkelingsnetwerken, en organismen zijn inderdaad moeilijk te
reduceren tot passieve overlevingsmachines van hun replicators. Wat in
het boek van Jablonka en Lamb echter vrijwel onaangeroerd blijft is de
cui bono-vraag. Want wat betekenen al hun bezwaren voor de grote
doorbraak die de selfish gene-visie in dit vraagstuk mogelijk maakte?
Betekent het einde van atomistische genen als de eenheid van selectie,
ook het einde van het idee dat erfelijk materiaal zelfzuchtig instrueert
om zelf gereproduceerd te worden?
Zolang men het erfelijk materiaal strikt blijft definiëren als
onafhankelijke genen, en organismen als passieve overlevingsmachines,
zal het antwoord daarop inderdaad ‘ja’ zijn. Op het moment dat we in
navolging van Jablonka en Lamb meer abstracte termen voor de eenheid
van selectie gebruiken, lijkt dit echter niet het geval te hoeven zijn. Ook
als erfelijke informatie bestaat uit ontwikkelingsnetwerken, zullen de
netwerken die zelfzuchtig instrueren onherroepelijk het beste
reproduceren. De basale logica en de empirische bevestiging van de
selfish gene-visie worden wellicht genuanceerd, maar niet onderuit
gehaald. We zouden metaforisch immers ook kunnen spreken over
selfish developmental networks. Mijn indruk is dat de doorbraak in de cui
bono-vraag ook na de kritiek van Jablonka en Lamb overeind kan blijven.
Het is en blijft een vondst om bij adaptaties in de natuur niet primair uit
te gaan van functionaliteit voor het individu, de groep, de soort, of
misschien zelf het ecosysteem, maar voor de reproductie van de
erfelijke informatie die eraan ten grondslag ligt, hoe je die verder ook
definieert.
151 Ibidem, 71-78, 376.
81