Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

In het eerste hoofdstuk kwam een socioloog ter sprake die stelde
dat er geen sociologische omeletten te bakken zijn, zonder op zijn minst
een paar eieren van historici te breken. Als we deze metafoor op het
hedendaagse darwinisme betrekken, kunnen we concluderen dat één
prominent ei van historici zeker geklutst zal moeten worden. Het
zogeheten fundamentele verschil met de natuurwetenschappen blijkt
namelijk niet meer van deze tijd. Verder kan echter vol geruststelling
worden vastgesteld dat er wel degelijk cultureel darwinistische
omeletten te bakken zijn, zonder eieren van historici te breken. Het
darwinisme bezit dus inderdaad het vermogen om transformerend in de
geschiedwetenschap door te dringen. Ironisch genoeg echter mede
vanwege een andere en nog slecht herkend vermogen, en dat is de
eigenschap tegelijkertijd veel moois intact te laten. Met het hedendaagse
darwinisme heeft de geschiedwetenschap dan ook weinig te verliezen,
maar wel een wereld te winnen.
Het is in dit licht dat ter afsluiting nog aandacht zal worden
besteed aan één laatste culturele toevalstreffer. Vele zijn er in dit
verhaal reeds voorbijgekomen, van incesttaboes, opofferende goden,
heksensabbats, blijde boodschappen, jaguarstatussen in het leger,
martelpraktijken en hemelse genoegens tot vliegende bezemstelen aan
toe. Met de laatste culturele toevalstreffer blijven we echter dichter bij
huis. Het betreft namelijk een van de sceptische opmerkingen die
historici over dit onderzoek maakten. Om zijn ongenoegen te uiten
stelde een docent namelijk dat hij voor dergelijke darwinistische
theorievorming uit de biologie ‘allergisch’ was. Onbedoeld bediende hij
zich daarbij van een prachtige biologische metafoor. Een allergie
betekent namelijk dat het afweersysteem van het lichaam te agressief
werkt en daardoor dingen afstoot die eigenlijk gezond zouden zijn. Dus
ja, wat dat betreft valt de wantrouwige houding van historici tegenover
darwinistische theorievorming inderdaad heel mooi als ‘allergisch’ te
typeren. Met het selecteren van deze culturele toevalstreffer wil ik het
verhaal dan ook eindigen. Wat overblijft is de hoop dat de
gepresenteerde argumenten van deze scriptie zullen bijdragen aan het
proces van uiteindelijke genezing.
171