Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

gehad. Het creationisme ging nog enige tijd met redelijk succes voort als
theologisch evolutionisme. De doorgave van verworven eigenschappen
als creatieve kracht van het leven bleef tot in de vroege twintigste eeuw
populair als het zogenaamde ‘neolamarckisme’, en het geloof in interne
krachten handhaafde zich bij stromingen als orthogenenis, vitalisme, en
opmerkelijk genoeg ook bij de beginnende genetica. 133 Toen de genetica
in de vroege twintigste eeuw opkwam, legden de betrokken
wetenschappers de creatieve kracht van het leven namelijk eerst vooral
bij de genetische mutaties en niet bij de selecterende krachten van een
alomtegenwoordige dood. Pas in de jaren twintig en dertig zouden de
genetica en het darwinisme samenkomen in de Moderne Synthese en zo
de basis leggen voor de evolutietheorie van de twintigste eeuw. Volgens
deze synthese zijn het de betrekkelijk kleine en ongerichte nieuwe
genetische variaties, of mutaties, die het ruwe materiaal bieden
waarmee de natuurlijke selectie zijn vormende werk kan doen. In
tegenstelling tot Darwin zelf sloot de Moderne Synthese de mogelijkheid
van de doorgave van verworven eigenschappen daarbij volledig uit. 134
Sinds de formering van de Moderne Synthese zijn nog veel
pogingen gedaan om het belang van het door Darwin ontdekte
mechanisme te relativeren, of zelfs onderuit te halen. Steeds wist het
darwinisme echter sterker uit de strijd tevoorschijn te komen, en in het
midden van de twintigste eeuw waren zijn concurrenten naar marginale
randen verdrongen. Recentelijk maakt het lamarckisme weliswaar een
nieuwe opleving door, maar eerder als een aanvulling op het
darwinisme dan als alternatief. Dat darwinistische selectie de cruciale
verklaring vormt voor al de functionele aanpassingen in de levende
natuur, is in de biologie vrijwel onomstreden vast komen te staan.
133 Peter Bowler, The eclipse of darwinism: anti-Darwinian evolution theories in the
decades around 1900 (Baltimore 1983)3-213. Bowler, Evolution, 224-324.
134 Bowler, Evolution, 325-346.
71