Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

Een extra reden om deze vragen te stellen is dat de
menswetenschappen er nog niet in zijn geslaagd daarop een helder en
aannemelijk antwoord te formuleren. In vele wetenschappelijke
disciplines is men in vele variaties steeds weer naar deze problemen
teruggekeerd, maar een consensus kwam niet tot stand. Het is
omstreden gebleven of en hoe culturele verschijnselen functies bevatten
die niet doelbewust door mensen zijn bedacht, en waarvoor onze
cultuur functioneel is. De menswetenschappen liggen er versplinterd bij,
en elke discipline onderhoudt zo haar eigen tradities, die vaak moeilijk
met elkaar te verenigen lijken.
De reden om deze vragen in deze scriptie te stellen, is dat het
darwinisme er mogelijkerwijs nieuw licht op kan werpen. Het is
namelijk opmerkelijk hoezeer men in de biologie heeft geworsteld met
precies deze twee vragen, en hoe men er fascinerende antwoorden op
heeft weten te vinden. De wetenschappen van de levende natuur kennen
ook hun onderlinge verschillen van inzicht, maar liggen er niettemin
minder versplinterd bij en weten allemaal met succes algemene
darwinistische inzichten toe te passen. Zoals betoogd zijn de
evolutiepsychologie en de co-evolutie niet een manier om deze
successen op een verreikende manier toe te passen in de studie naar
cultuur. In een puur culturele uitwerking zou het darwinisme echter wel
een grote toekomst kunnen hebben en het zijn in het bijzonder in de
twee genoemde vraagstukken waar het mogelijkheden biedt. Deze
potentie is ook nog maar mondjesmaat verkend.
Het verhaal zal voorlopig niet tot evolutiebiologische en
geschiedwetenschappelijke debatten beperkt blijven. Vooral
antropologie en sociologie komen aan bod, aangezien de twee
geïntroduceerde vraagstukken in deze wetenschappen explicieter zijn
benoemd en werden geanalyseerd dan onder historici. Twee nader
uitgewerkte casestudies, namelijk de oorsprong van het universele
incesttaboe en het Azteekse mensenoffer, zijn ook eerder
antropologisch dan geschiedwetenschappelijk van aard. Aan het einde
zal alle theorie echter concreet worden gemaakt aan de hand van een
klassieker onder de geschiedwetenschappelijke debatten, namelijk de
51