Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

voortdurend memen die de onderlinge strijd om overleving niet
doorstaan. En net als bij de genen is het natuurlijk ook hier niet
willekeurig welke dit zijn. Steeds zijn het de meest geschikte die
cumulatief behouden blijven, en de nieuwe replicators werden dus
onderdeel van een nieuw darwinistisch selectieproces met een
onvermijdelijke uitkomst: ontwerp zonder ontwerper. Dawkins, maar
ook andere memetici als Dennett en Susan Blackmore, bouwden
daarmee op de gedachte van Campbell voort.
Het hoofdstukje in The selfish gene bevatte echter nog een
opmerkelijke gedachte. Dawkins kwam namelijk met een idee dat niet
eerder door een cultureel darwinist, noch door enige andere
menswetenschapper ooit werd geformuleerd. In hun beginperiode, zo
stelde Dawkins, waren de nieuwe replicators ontstaan omdat ze voor de
mens genetische overlevingsvoordelen boden. Het waren fijne
mutualisten geweest die het reproductief succes van hun dragers
hadden bevorderd. Toen de nieuwe replicators echter hun eigen
darwinistische selectieproces begonnen te doorlopen, ontstonden
daarmee onherroepelijk ook eigen reproductiestrategieën. De belangen
van de memen hoefden daarbij lang niet altijd met de belangen van de
mensen te samen te vallen. Met de komst van deze nieuwe replicator
bleek een doos van Pandora te zijn geopend. De eerdere vriendelijke
mutualisten begonnen zich hier en daar namelijk te gedragen als ware
parasieten! Zoals Dawkins in 1976 in the The selfish gene stelde: ‘What
we have not previously considered is that a cultural trait may have
evolved in the way it has, simply because it is advantageous to itself.’ 162
Volgens Dawkins en de andere memetici hebben de selfish genes er in
de besturing van de mens als zijn vehicles dus een concurrent bij
gekregen. Ons gedrag ligt niet alleen meer in handen van de selfish
genes, maar tevens van selfish memes.
De memetici beroepen zich hierbij op precies dezelfde diepe
logica die in selfish gene theory zo succesvol bleek. In de permanente
strijd om overleving zullen de memen die het beste overleven immers
162 Ibidem, 214.
88