Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

menswetenschappen. Namelijk de vermeende universaliteit van het
incesttaboe. Bij alle tot dan toe bestudeerde historische en
contemporaine culturen was geconstateerd dat er een strikt verbod
bestaat op seksuele relaties tussen broers en zussen, ouders en kinderen,
en vaak ook verdere verwanten. Van de meest complexe stedelijke
samenlevingen tot in de diepste jungles, heeft seks binnen de familie
grote afschuw opgeroepen. Er was weliswaar een grote variatie in de
relaties die men precies verbood en in de redenen die men daarvoor gaf.
Ook de straffen op eventuele overtreding hebben uiteen gelopen van
spot, gevangenneming, dreiging van bovennatuurlijke straffen,
verstoting tot de dood aan toe. Tevens waren er kleine uitzonderingen
bekend, zoals de heersersfamilies van het oude Egypte, het Incarijk en
Hawaï, die openlijke incestueuze huwelijken kenden. 179 Daar bleef het
echter beperkt tot een zeer kleine toplaag die een zuivere bloedlijn
nastreefde en de macht in handen van één familie wilde houden. De
vondst van Hopkins was dus werkelijk uniek.
Deze uitzonderlijke huwelijkspraktijk van het Romeinse Egypte
is sindsdien uitgegroeid tot een standaardargument in één van de meest
klassieke debatten uit de menswetenschappen. Namelijk de zoektocht
naar de oorsprong van dit vrijwel universele incesttaboe. Vele grote
wetenschappers hebben zich over het probleem uitgelaten en in elk
overzichtswerk van de antropologie komt het vraagstuk terug. Dat het
zo veel aandacht krijgt is ook niet verwonderlijk. Over de oorsprong is
men het namelijk nooit eens geworden. De strijd tussen een nature- en
een nurture-interpretatie is al vaak gestreden en resulteerde eerder in
een wapenstilstand dan in een oplossing. 180 Het grote spanningspunt in
de discussie dat steeds weer terugkeert, is dat men over incest nóg een
belangrijke constatering heeft gedaan. Incest blijkt namelijk niet alleen
vrijwel universeel te zijn, het is ook heel erg ongezond. In vroegere
tijden werd dit al wel eens vermoed en in de twintigste eeuw heeft
wetenschappelijk onderzoek het aangetoond. Incest veroorzaakt onder
179 Roger Keesing, Andrew Strathern, Cultural anthropology: a contemporary
perspective (Orlando 1998) 229.
180 Sanderson, The evolution, 215-217.
96