Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

epalen is in welke mate culturele functionaliteit het product is van
menselijke intenties en in welke mate van darwinistische selectie.
Culturele evolutie is lamarckistisch, in de zin dat verworven
eigenschappen worden doorgegeven.
Het beeld van biologische erfelijkheid zoals het bij de meeste mensen
bekend is, heeft een mooie overzichtelijkheid. De Moderne Synthese
spiegelde ons een beeld voor van eigenschappen die zich louter in
verticale richting verspreiden van ouder op kind, en waar gedurende het
leven van die ouders niets meer aan veranderd kan worden. Het
verticale karakter van de evolutie zien we daarbij ook terug in de ‘boom
des levens’. Soorten die zich vertakken raken namelijk definitief van
elkaar gescheiden en zullen nooit meer in staat zijn nieuwe gunstige
variaties van elkaar over te nemen. Kenmerken als deze bezorgen de
biologische evolutie daarmee ook een zekere traagheid en onmacht. In
de zoektocht naar nieuwe gunstige variaties, zal de natuurlijke selectie
namelijk steeds maar weer moeten wachten op die nieuwe generaties
en hun mogelijke toevalstreffers. Dat gunstige variaties tussen soorten
daarbij ook nog eens niet kunnen worden uitgewisseld, maakt al
helemaal dat de evolutie langzaam voortschrijdt.
Dit alles zou volgens critici natuurlijk scherp in contrast zijn met
de wijze waarop culturele informatieoverdracht werkt. 239 Daar
verspreiden variaties zich immers niet alleen verticaal van ouder naar
kind, maar ook horizontaal tussen mensen van dezelfde generatie en
gedurende het leven kan er nog van alles aan veranderd worden. De
beschrijving lamarckistisch lijkt hier dan ook op zijn plaats. Deze
verschillen hebben ook grote macro-evolutionaire consequenties, want
een vertakkende ‘boom van de cultuur’ valt niet te tekenen. Culturen die
lang van elkaar gescheiden blijven, veranderen immers niet in aparte
soorten, maar behouden altijd het vermogen culturele innovaties van
elkaar over te nemen. Naast het eerder genoemde punt van meer
239 Harris, Theories of culture, 99-110.
129