Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

More documents

Recommendations

Info

and habits acquired by man as a member of society.’ 63 Cultuur bestond in zijn ogen dus uit alles wat niet uit natuurlijke aanleg voortkomt. Hoewel er in de tussentijd nog vele definities langskwamen, is het opmerkelijk hoe dicht hedendaagse evolutietheoretici met hun visie bij Tylor in de buurt zitten. 64 De definitie van Richard Boyd en Peter Richerson luidt bijvoorbeeld: ‘Culture is information capable of affecting individuals’ behaviour that they acquire from other members of their species through teaching, imitation, and other forms of social transmission’. 65 Ook hier omvat cultuur dus alles wat niet natuur is. Het is die benadering die ook in dit verhaal zal worden gevolgd. Met deze definitie in de hand storten hedendaagse darwinisten zich dus op de vraag hoe we het ontstaan van cultuur kunnen begrijpen. Het is uitgegroeid tot een productieve wetenschappelijke zoektocht, waarin al geruime tijd veel gebruik wordt gemaakt van een klassieker uit de theoretische toolkit van de evolutiebiologie, namelijk het begrip co-evolutie. 66 Dit concept betreft het idee dat verschillende levensvormen zich in wederzijdse ontwikkeling op elkaar aanpassen. Zo is de leeuw er prachtig op aangepast om de gazelle en andere prooien te pakken te krijgen, maar is de gazelle er op zijn beurt weergaloos goed in om juist uit die klauwen te blijven. Co-evolutie hoeft echter niet uitsluitend tot dergelijke vormen van vijandige wapenwedloop te leiden en wat dat betreft kan worden verteld van de bloemetjes en de bijtjes. Bloemen geven de bijen nectar, en op hun beurt dragen de bijen door het meenemen van stuifmeel bij aan de bevruchting van bloemen, en zo halen ze alle twee hun voordeel uit de co-evolutionaire samenwerking. Tot in de kleinste details zijn de soorten erop aangepast om het elkaar in vormen, geuren en kleuren naar de zin te maken. Tussen de bloemetjes 63 Edward Tylor, Primitive culture; researches into the devolopment of mythology (Londen 1920) 1. 64 Alfred Kroeber, Clyde Kluckhohn, Culture: a critical review of concepts and definitions (Cambridge, Mass. 1952). 65 Boyd, Not by genes, 5. 66 Ibidem, 191-236. Terrance Deacon, The symbolic species: the co-evolution of language and brain (New York 1997). Joseph Henrich, Richard McElreath, ‘The evolution of cultural evolution’, Evolutionary anthropology 12 (2003) 123-132. 36
en de bijtjes heeft zich een co-evolutionaire dans ontsponnen, die voor beide nieuwe mogelijkheden schiep. Ooit bestonden hun voorouders onafhankelijk van elkaar, maar na miljoenen jaren co-evolutie zouden ze het niet eens meer alleen kunnen redden. 67 Dit concept van co-evolutie wordt essentieel geacht om de verhouding tussen mens en cultuur te leren begrijpen. Verschillende evolutietheoretici zijn er namelijk van overtuigd dat tussen de mens en zijn cultuur iets vergelijkbaars moet hebben plaatsgevonden als tussen de bloemetjes en de bijtjes. Het idee is als volgt. De beschikking over culturele informatie bood overlevingsvoordelen, wat resulteerde in een selectiedruk op culturele leervermogens. Deze toename op leervermogens schiep weer de mogelijkheid voor nog complexere cultuurvormen, wat resulteerde in een nog sterkere selectiedruk op leervermogens, en zo in wisselwerking verder. Onze genen en onze cultuur kwamen terecht in een co-evolutionaire dans, die voor beide nieuwe evolutionaire wegen opende. Ergens in dit proces moet een brug zijn overgestoken die andere soorten niet wisten te bereiken. Uit het archeologisch materiaal blijkt dat vanaf, op zijn laatst, 350.000 jaar geleden cumulatieve technologieën ontstonden, en vanaf 100.000 jaar geleden symbolische versiering. Wat precies de cruciale factor is geweest valt moeilijk te bewijzen, maar het ontstaan van symbolische taalvermogens heeft ongetwijfeld een grote rol gespeeld. De mens kwam terecht in een wereld van groeiende sociale en symbolische complexiteit, en cultuur werd een zodanig essentieel onderdeel van de leefomstandigheden dat ons lichaam en ons brein zich erop zijn gaan aanpassen. 68 Met deze gedachte lijken de raadselachtige menselijke kenmerken waarmee we begonnen opeens beter te begrijpen. Zo gaf de culturele beheersing van het vuur de mogelijkheid om het verteren van het voedsel voor een aanzienlijk deel van het lichaam naar het koken te verplaatsen. Grote tanden en een lang maag-darmstelsel werden zo overbodig, en zoals met alles dat in de evolutie overbodig wordt, werd 67 Ridley, Evolution (Oxford 2004) 613-642. Zimmer, Evolutie, 189-194. 68 Boyd, Not by genes, 143. Jablonka, Evolution, 292-310. 37
Page 1 and 2: JONGE HISTORICI SCHRIJVEN GESCHIEDE
Page 3 and 4: Inhoudsopgave Inleiding 2 Oude natu
Page 5 and 6: Dit buitengewone idee waar Dennett
Page 7 and 8: Volgens veel historici hebben natuu
Page 9 and 10: Boyd en Peter Richerson. Zij behore
Page 11 and 12: geschiedtheorieën. De geschiedenis
Page 13 and 14: historische context. 16 Eind negent
Page 15 and 16: Daarmee hoopte men een aantal versc
Page 17 and 18: dan zal de geschiedwetenschap onget
Page 19 and 20: cumulatief selectieproces van gunst
Page 21 and 22: eeuw ging zelfs het eeuwige stabiel
Page 23 and 24: zo nauwkeurig mogelijk voorspelling
Page 25 and 26: van de geschiedenis ernstig geweld
Page 27 and 28: Aangemoedigd door dit resultaat beg
Page 29 and 30: menselijke geest benaderd als een t
Page 31 and 32: verhalen van de verzorgsters. Beide
Page 33 and 34: seksueel aantrekkelijker vonden dan
Page 35 and 36: ieden een algemene theorie, die onm
Page 37: die dit wezen bekijkt zou zich er d
Page 41 and 42: Op dit moment is het echter tijd om
Page 43 and 44: evolkingsgroepen nog een cruciale r
Page 45 and 46: omstandigheden verklaard. 81 Net al
Page 47 and 48: verschillen hoeft niets te verander
Page 49 and 50: Route 3: cultureel darwinisme Een p
Page 51 and 52: evat deze godsdienst in onderlinge
Page 53 and 54: Een extra reden om deze vragen te s
Page 55 and 56: objectieve waarnemersperspectief zi
Page 57 and 58: toch een stroming van het verleden
Page 59 and 60: van hadden of hebben. ‘Man is an
Page 61 and 62: christelijke hiernamaals? Voor een
Page 63 and 64: mogelijkheden zien tot verbetering.
Page 65 and 66: om hen heen betekenis te geven. Zo
Page 67 and 68: Functioneel ontwerp door wie?, volg
Page 69 and 70: tweemaal de afstand door de metersl
Page 71 and 72: aangepastheid van het leven te verk
Page 73 and 74: gehad. Het creationisme ging nog en
Page 75 and 76: prairiehondjes van de Amerikaanse s
Page 77 and 78: leeuw die na het overnemen van de m
Page 79 and 80: de zelfzuchtige genen. Het zijn de
Page 81 and 82: selfish genes zou betekenen. Daarna
Page 83 and 84: ze dan ook voor om de eenheid van s
Page 85 and 86: Korte geschiedenis van het culturee
Page 87 and 88: could be extended to such widely di
Page 89 and 90:
transplanteren. 159 Het idee van Da
Page 91 and 92:
opnieuw onherroepelijk de memen zij
Page 93 and 94:
geselecteerd en behouden blijven. O
Page 95 and 96:
waarmee we route 3 begonnen. Bij de
Page 97 and 98:
niet wordt opgemerkt hoe goed het r
Page 99 and 100:
het nageslacht namelijk de zogenaam
Page 101 and 102:
verdringen. 187 Het is een gedachte
Page 103 and 104:
hedendaagse menswetenschappen kenne
Page 105 and 106:
Deze verklaring voor het incesttabo
Page 107 and 108:
Aan het vangen van levende vijanden
Page 109 and 110:
de adel en ook voor een aanzienlijk
Page 111 and 112:
onder vele namen heeft geopereerd,
Page 113 and 114:
mening absurd als we in ogenschouw
Page 115 and 116:
kon leggen, die door de mensen zelf
Page 117 and 118:
van Sahlins waarom ze een piramide
Page 119 and 120:
Midden-Amerikaanse mensenoffers cru
Page 121 and 122:
geheim zijn. Want hoe zit het met t
Page 123 and 124:
Het moet verschillende oude functio
Page 125 and 126:
De derde invalshoek tot slot, die d
Page 127 and 128:
hebben ontwikkeld, dan een wetensch
Page 129 and 130:
suppose it is Lamarck's revenge on
Page 131 and 132:
epalen is in welke mate culturele f
Page 133 and 134:
iologe Lynn Margulis die hiervoor i
Page 135 and 136:
straffen ze in stand hielden. De fu
Page 137 and 138:
‘Darwinism. The fittest survive.
Page 139 and 140:
ewijzen. 254 ‘If you think you un
Page 141 and 142:
dieren inderdaad snel zijn, en waar
Page 143 and 144:
eproductiestrategieën onvermijdeli
Page 145 and 146:
sabbat vergezellen en de heksen bel
Page 147 and 148:
zijn dood woekerde de jacht nog eni
Page 149 and 150:
een geliefd wetenschapstheoretisch
Page 151 and 152:
autoriteiten de nieuwe orde. ‘Les
Page 153 and 154:
of, en dat is de meest genoemde, ee
Page 155 and 156:
volk of man-vrouw. Protestanten en
Page 157 and 158:
overeen hoeven te stemmen met wat e
Page 159 and 160:
steken in de verbijstering van de v
Page 161 and 162:
estond al voor de vijftiende eeuw.
Page 163 and 164:
De mensen die het beeld van de heks
Page 165 and 166:
Daarbij roept een dergelijke vergel
Page 167 and 168:
macht van de duivel raakte uit de m
Page 169 and 170:
formuleren. En Darwin was natuurlij
Page 171 and 172:
springen echter in het oog. Het eer
Page 173 and 174:
In het eerste hoofdstuk kwam een so
Page 175 and 176:
Bolhuis, Johan, ‘Gissen naar de g
Page 177 and 178:
Dawson, Doyne, ‘The marriage of M
Page 179 and 180:
Harris, Marvin, Cows, pigs, wars an
Page 181 and 182:
Kottak, Conrad Philip, Cultural ant
Page 183 and 184:
Pinker, Steven, Jews, genes and int
Page 185 and 186:
Tollebeek, Jo, ‘Het Duitse debat:
Page 187:
AUTEURSRECHT
show all

Steije Hofhuis (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?