Leven lang leren voor vitaliteit

om kennis, vaardigheden en competenties te ontwikkelen, gestimuleerd door persoonlijke,
sociale of werkgerelateerde motieven’.
De meest opvallende verschillen tussen deze beleidsgerichte definities en die van Illeris zijn te
vinden in de focus op de economische impact van een leven lang leren, de term activiteit en de
verwijzing naar effectiviteit en werk, waar Illeris aandacht heeft voor geïntegreerde processen en
dimensies van leren. Daar staat tegenover dat Illeris in zijn definitie groei en veroudering
uitsluit, terwijl dat processen zijn die invloed hebben op de effectiviteit en de economische
impact.
2.1.3 Waarom vier invalshoeken?
Voor de uitwerking van de conceptuele analyse van een kader voor een leven lang leren sluiten
we aan bij Biesta. Een leven lang leren dat als concept voor meerdere interpretaties tegelijkertijd
vatbaar is en meerdere agenda’s kan dienen (zie ook Biesta, 2006), kan immers ook vanuit
verschillende invalshoeken – verschillende manier waarop men iets bekijkt of beoordeeld
(Geerts and Boon, 1999) – bestudeerd worden.
In deze studie onderscheiden we drie invalshoeken die respectievelijk een beeld geven van het
Waarom, het Wat en het Wie van een leven lang leren. Deze drie invalshoeken hebben betrekking
op de motieven voor een leven lang leren (Waarom), de functionaliteit van een leven lang leren
(Wat) en het niveau van een leven lang leren (Wie). Tezamen bieden deze drie invalshoeken mede
een kader voor de vierde invalshoek: het Hoe. De Hoe vraag biedt mogelijkheden om de Waarom,
Wat en Wie vraag te verbinden en uitspraken te doen over de werking van het systeem. In die zin is
de vierde invalshoek op te vatten als een afgeleide invalshoek. De Hoe vraag heeft echter zowel
betrekking op de werking van het systeem (Hoe is een leven lang leren georganiseerd?), als op
de vormgeving van het systeem (Hoe kan een leven lang leren georganiseerd worden?).
In die zin staat deze invalshoek dus ook centraal in de ontwikkelde onderzoeksvragen.
11
Het is natuurlijk de vraag of deze aanpak met vier invalshoeken uitputtend is en of daarmee alle
mogelijke invalshoeken voldoende aan bod komen. De vragende voornaamwoorden Wanneer en
Welke dringen zich op om de set te completeren, maar blijken bij nader inzien minder relevant.
Welke verwijst ook naar de inhoud en de werkvormen wat relaties heeft met de Wat en de Hoe