Leven lang leren voor vitaliteit

34
Jaap Boonstra (2004) zet het probleem van de lerende organisatie in een dynamisch perspectief
van organisatorische verandering en leren. In zijn analyse wijst hij erop dat de verklaringen voor
het falen van innovatieprocessen teveel toegespitst worden op organisatorische en
psychologische aspecten van de verschillende participerende eenheden en dat ze te weinig
aandacht besteden aan het veranderingsproces zelf. Hij schetst een alternatief waarin de
dynamiek van organisatie en verandering een bron van vernieuwing is van het proces van zelf
organiserend vermogen en organisatorische betekenisverlening. Hij bouwt een model op in
drie assen met eerste en tweede orde veranderingen die met elkaar in balans moeten blijven.
Dat levert de volgende indeling op:
• Interactief leren heeft betrekking op contextualiseren en betekenis verlenen om methodisch
te veranderen en gericht resultaat te realiseren;
• De strategische en communicatieve aspecten van de veranderingen in beeld brengen, zodat
organisatorische culturele en technisch instrumentele aspecten in beeld blijven;
• De ambigue vraagstukken in beeld brengen en daarvan afgeleid de mogelijkheden en de
innovatiedoelen.
Ook Merx-Chermin en Nijhof (2005) geven aan dat concepten als bijvoorbeeld de lerende
organisatie, kennis-creërende organisaties en innovatieve organisaties sinds de 1990’s sterk
gepromoot zijn. En dat deze promotie gebaseerd is op één centrale gedachte; het op basis van
het eigen leervermogen van organisaties faciliteren van die organisaties om door middel van
innovatie de concurrentie voor te blijven. Zij vinden in hun studie naar de innovaties in
bedrijven geen cyclisch karakter van leerprocessen bij opeenvolgende innovaties. Er wordt wel
geleerd, maar er is geen sprake van een meta-leren. Zij beschrijven een aantal factoren en
variabelen die van invloed worden geacht op de innovatiecycli als geheel en op de daarin
voorkomende componenten kenniscreatie, innovatie en reflectie en leren te leren. Uit de
resultaten blijkt dat strategische afstemming voorspellend is ten aanzien van de innovatiespiraal
en bovendien ten aanzien van het proces van kenniscreatie in één van de innovatieprocessen.
Daarnaast geven ze aan dat de belangrijkste factoren voor kenniscreatie bestaan uit het delen
van kennis en uit het reflectief leren op de werkpek. En dat het roteren van ‘waardevolle’