Leven lang leren voor vitaliteit

organisatorische netwerken blijkt dat deze netwerken ook negatief kunnen uitpakken voor
innoverende organisaties (Oerlemans, 2007).
Het organiseren van lerende netwerken
30
Studieclubs zijn in de agrarische sector vanouds een belangrijk forum om wetenschappelijke kennis die
in praktijkexperimenten verder uitgetest is, over te brengen aan ondernemers. Het concept dateert uit
de tijd dat het OVO-drieluik (onderzoek, voorlichting, onderwijs) de sector bediende. Met name de
voorlichting, maar ook het onderwijs speelde een belangrijke rol in de facilitering van deze netwerken.
De studieclubs zijn van oudsher rond bepaalde thema’s in de sector georganiseerd en kunnen sterk
verschillen in bestaansduur en oriëntatie.
Hoewel de studieclubs nog steeds door een belangrijk aandeel van de ondernemers bezocht worden – in
2002 was 99 procent van de 153 melkveehouders in een onderzoek lid van een studieclub (Oerlemans,
2002) – is het belang dat deze ondernemers aan de studieclubs hechten beperkt (als informatiebron
neemt het de zesde plaats in). Daarmee is het belang van de studieclubs niet zonder meer van tafel te
schuiven. Er lijken grote onderlinge verschillen te bestaan tussen studieclubs (meer (in)formeel,
omvang, duur en doel), terwijl naast het inhoudelijke element ook het sociaal culturele element
belangrijk lijkt voor de ondernemers. Er zijn ook nieuwe ontwikkelingen gaande:
• Na de ineenstorting van het OVO-drieluik is een aantal groepen als zelfsturende netwerken verder
gegaan. Deze ontwikkeling heeft ook tot inspiratie voor het oprichten van nieuwe studieclubs geleid,
waarin niet de voorlichters maar de ondernemers zelf het initiatief nemen en zonodig een
inhoudelijk expert of procesbegeleider inhuren;
• Zeker in de tuinbouw is het oprichten van meer gesloten netwerken op gang gekomen. Dat heeft als
positieve kant dat er intensief en ook zakelijk wordt samengewerkt, maar er zijn ook minder positieve
signalen, waarin als nadeel naar voren komt dat de netwerken steeds meer op elkaar gaan lijken en
dat daardoor de kans afneemt om van elkaar te leren (Lauwere, 2002);
• Naast eigen initiatieven zijn er vanuit allerlei belangengroeperingen en praktijk onderzoek,
initiatieven om lerende netwerken van ondernemers op te richten.
Leren is belangrijk omdat de wereld verandert en mensen met die verandering om moeten
kunnen gaan. Zij moeten kunnen omgaan met chaos, met een gevarieerde werkelijkheid, waarin
diverse interpretaties van de werkelijkheid mogelijk zijn. Weick (2001) gaat dieper in op sociale
interactie, waarin deelnemers grip proberen te krijgen op een gecompliceerde werkelijkheid.
Weick stelt dat discussie over ambiguïteit kan helpen de variatie te reduceren en de werkelijkheid
aan te pakken. Zijn redenatie is als volgt. Er zijn twee mogelijkheden beschikbaar om met een
gecompliceerde werkelijkheid (veel variatie) om te gaan: