A variabilidade natural do clima en Galicia - MeteoGalicia

Dado que non se poden realizar experimentos fiables e repetibles no sistema
climático terrestre, é indubidable que os modelos climáticos son as únicas ferramentas
dispoñibles para comprender como se comporta o medio ambiente e
como responde este aos cambios inducidos polo home ou por outras forzas da
natureza. As respostas a estas preguntas permitirán tomar decisións políticas
medioambientais baseadas no coñecemento científico, que á súa vez posibilitarán
planificar un desenvolvemento sustentable da humanidade.
Os primeiros modelos climáticos de balance enerxético remóntanse a Edmund
Halley (1693), que describiu cuantitativamente por primeira vez a relación
entre a precesión do eixe terrestre e a temperatura. Máis adiante, William
Ferrel (1884) publicou un artigo sobre a distribución espacial e temporal da radiación
solar e terrestre e a súa relación coa temperatura superficial e atmosférica.
En 1892, Wilhelm von Bezold estuda o transporte horizontal de calor para
compensar as perdas de enerxía nos polos, mentres que se produce un exceso
desta no ecuador. As súas estimacións da latitude de equilibrio entre ambos os
fluxos en torno aos 35º-40º están moi cerca do valor calculado actualmente de
30º no hemisferio Norte e 35º no hemisferio Sur. En 1896 Svante Arrhenius publicou
un artigo sobre os modelos climáticos de balance enerxético no que, entre
outras cousas, se ten en conta a absorción de radiación de onda longa polo vapor
de auga e o dióxido de carbono, e analizou as consecuencias de duplicar a concentración
deste último gas, obtendo conclusións moi próximas ás actuais. A
partir deste momento, os modelos de balance enerxético seguiron crecendo en
complexidade (Milankovitch, 1920; Budyko, 1958) ata complementarse cos modelos
atmosféricos dinámicos capaces de resolver numericamente as ecuacións
básicas de conservación dos fluídos.
O desenvolvemento dos modelos atmosféricos deste último tipo ten a súa
orixe hai aproximadamente cen anos, cando o físico noruegués Vilhelm Bjerknes
suxeriu que o tempo podería ser predito cuantitativamente resolvendo o conxunto
completo de ecuacións de conservación de momento, enerxía e masa a
partir dun conxunto de condicións iniciais coidadosamente seleccionado (Bjerknes,
1933). Máis adiante, en 1922 Lewis F. Richardson propuxo resolver numericamente
esas ecuacións (Richardson, 1922), aínda que non se fixo ata despois
da segunda guerra mundial, cando dous importantes desenvolvementos tecnolóxicos
tiveron lugar: dunha parte, o advento dunha rede hemisférica de estacións
de sondaxe meteorolóxicas e, doutra parte, o desenvolvemento das primeiras
máquinas electrónicas de cálculo. En 1948, o meteorólogo Jule Charney
derivou un modelo matemático simplificado da atmosfera baseado na aproximación
cuasi-xeostrófica (Charney, 1947, 1949). Estas ecuacións permitirían
222 MODELIZACIÓN E PREDICIÓN CLIMÁTICA