6. Bibliografía ALMARZA, C., e J. A. LÓPEZ: «Variability of the precipitation in Spain and its relation to the North Atlantic Oscillation», European Confer<strong>en</strong>ce on Applied Climatology, Abstracts volume, Norrkoping, Suecia, 1996, pp. 163-165. CASTILLO RODRÍGUEZ, F.: Estudio sinóptico y analítico de la precipitación <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong> (tese de <strong>do</strong>utoram<strong>en</strong>to), Dpto. de Xeografía, Universidade de Santiago de Compostela, 2000 (inédita). — «El <strong>clima</strong> de las áreas de turbera de <strong>Galicia</strong>», <strong>en</strong> MARTÍNEZ CORTIZAS, A., e E. GARCÍA- RODEJA GANOSO (coords.): Turberas de montaña <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong>, Consellería de Medio Ambi<strong>en</strong>te, Xunta de <strong>Galicia</strong>, 2001. — e A. PÉREZ ALBERTI: «Tipos de tiempo lluvioso durante el otoño-invierno <strong>en</strong> el litoral noroccid<strong>en</strong>tal gallego», Notas de Geografía Física, núm. 22 (1993), pp. 99-112. — «Episodios de elevada precipitación <strong>en</strong> el semestre otoño-invierno del 2000-2001 <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong> y procesos geomorfológicos deriva<strong>do</strong>s», Xeográfica, Revista de Xeografía, Territorio e Medio Ambi<strong>en</strong>te, núm. 2 (2002), pp. 5-31. CASTILLO RODRÍGUEZ, F., F. FERNÁNDEZ DE ANA, M. J. LOMBARDERO, R. J. RODRÍGUEZ FER- NÁNDEZ, C. ANDRADE LEDO, e A. MARTÍNEZ CORTIZAS: «Bio<strong>clima</strong>toloxía», <strong>en</strong> MARTÍNEZ CORTIZAS, A., e A. PÉREZ ALBERTI (coords.): Atlas Climático de <strong>Galicia</strong>, Consellería de Medio Ambi<strong>en</strong>te, Xunta de <strong>Galicia</strong>, 1999, pp. 147-157. GÓMEZ NAVARRO, L., J. MARTÍN VIDE, e H. WANNER: «Influ<strong>en</strong>cia de la NAO <strong>en</strong> la precipitación y <strong>en</strong> la probabilidad de días lluviosos de diciembre <strong>en</strong> la España p<strong>en</strong>insular (1991- 1994)», <strong>en</strong> RASO NADAL, J., e J. MARTÍN VIDE (eds.): La <strong>clima</strong>tología española <strong>en</strong> los albores del siglo XXI (Asociación Española de Climatología) serie A, núm. 1 (1999), pp. 217-225. FERNÁNDEZ DE ANA, F., M. J. LOMBARDERO, e A. MARTÍNEZ CORTIZAS: «Nuevas aportaciones sobre el defolia<strong>do</strong>r Altica quercetorum Foudras, 1860 (COL: Coleoptera, Crysomelidae)», <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong> (NO de la P<strong>en</strong>ínsula Ibérica) (Investigación Agraria, Sistemas y Recursos Forestales), núm. 5 (1996), pp. 275-305. LAMB, P. J., e R. A. PEPPLER: «North Atlantic Oscillation, concept and application», Bulletin American Meteorological Society, núm. 68 (1987), pp. 1218-1225. LOAICIGA, H. A., J. B. VALDÉS, R. VOGEL, e GARVEY: «Global warming and hydrological cycle», Journal of Hydrology, núm. 174 (1996), pp. 83-127. MARSHALL, J., Y. KUSHNIR, D. BATTISTI, P. CHANG, A. CZAJA, R. DICKSON, J. HURRELL, M. MCCARTNEY, R. SARAVANAN, e M. VISBECK: «North Atlantic Climate Variability: ph<strong>en</strong>om<strong>en</strong>a, impacts and mechanisms», International Journal of Climatology, núm. 21 (2001), pp. 1863-1898. MARTÍN VIDE, J.: «The dep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>ce f the precipitation in Spain on the NAO», Proceedings of Climate and Environm<strong>en</strong>tal Change, IGU, Evora, 1998. MARTÍNEZ CORTIZAS, A., e A. PÉREZ ALBERTI, (coords.): Atlas Climático de <strong>Galicia</strong>, Consellería de Medio Ambi<strong>en</strong>te, Xunta de <strong>Galicia</strong>, 1999. — e F. CASTILLO RODRÍGUEZ: «Estacionalidad pluviométrica <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong>: comportami<strong>en</strong>to, repres<strong>en</strong>tatividad espacial y mecanismos asocia<strong>do</strong>s», Geographicalia, núm. 33 (1996), pp. 127-145. 90 O CLIMA DE GALICIA
— «Condicionantes atmosféricos de las precipitaciones elevadas y su relación con algunas inundaciones <strong>en</strong> el área de Padrón (Ría de Arousa, <strong>Galicia</strong>)», <strong>en</strong> MARZOL, M. V., P. DORTA, e P. VALLADARES (eds.): Clima y agua: la gestión de un recurso climático, La Laguna, 1996, pp. 37-48. — e A. PÉREZ ALBERTI: «Factores que influy<strong>en</strong> <strong>en</strong> la precipitación y el balance de agua <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong>», Boletín de la A. G. E., núm. 18 (1994), pp. 79-97. — e R. BLANCO CHAO: «Relieve costero, dinámica atmosférica y gradi<strong>en</strong>tes pluviométricos <strong>en</strong> el noroeste de la P<strong>en</strong>ínsula Ibérica», Dinámica Litoral-Interior, Santiago, Dpto. de Xeografía da Universidade de Santiago de Compostela, A. G. E., 1997. MOUNIER, J.: Les <strong>clima</strong>ts océaniques des régions atlantiques de l’Espagne et du Portugal, Lille, Atelier Reproduction des Thèses, 1977. PÉREZ ALBERTI, A.: Xeografía de <strong>Galicia</strong>, I: O Medio, Sada, Sálvora, 1982. WALLACE, J. M.: «North Atlantic Oscillation/annular mode: two paradigms-one ph<strong>en</strong>om<strong>en</strong>on. Quar», Journal Royal Meteorological Society, núm. 126 (2000), pp. 791-805. ZORITA, E., V. KHARIN, e H. VON STORCH: «The atmospheric circulation and sea surface temperature in the North Atlantic area in winter: their interaction and relevance for Iberian precipitation», Journal of Climate, núm. 5 (1992), pp. 1097-1108. F. Castillo Rodríguez, A. Martínez Cortizas e R. Blanco Chao 91
- Page 1:
A variabilidade natural do clima en
- Page 5 and 6:
A variabilidade natural do clima en
- Page 9 and 10:
Manuel Vázquez Fernández Conselle
- Page 11 and 12:
Mauro Varela Pérez Presidente da F
- Page 13 and 14:
Emilio Fernández Suárez Director
- Page 15:
17 O clima de Galicia F. Castillo R
- Page 19 and 20:
O clima de Galicia F. Castillo Rodr
- Page 21 and 22:
[Figura 1.2] Balance radiante nas n
- Page 23 and 24:
[Figura 1.3] O vórtice circumpolar
- Page 25 and 26:
❚ Aire ártico marítimo. A rexi
- Page 27 and 28:
do dispositivo dinámico-subsidente
- Page 29 and 30:
densidade da auga e a acción da fo
- Page 31 and 32:
[Figura 1.5] O relevo de Galicia. A
- Page 33 and 34:
para un fluxo que deixe o continent
- Page 35 and 36:
lucenses (A Terra Chá), mentres qu
- Page 37 and 38:
tañas é un indicador da alta disp
- Page 39 and 40: 3.4. As fosas tectónicas Outro dos
- Page 41 and 42: es que toman os distintos elementos
- Page 43 and 44: ártica. Isto facilita o paso de fr
- Page 45 and 46: tas situacións, de debuxo bastante
- Page 47 and 48: Situacións ciclónicas centradas (
- Page 49 and 50: [Figura 1.9] 23/08/1990: Exemplo de
- Page 51 and 52: [Figura 1.10] 08/06/1993: Exemplo d
- Page 53 and 54: [Figura 1.11] 8/12/1990: Exemplo de
- Page 55 and 56: Evidentemente, un dos factores xeog
- Page 57 and 58: [Figura 1.12] Mapa con sectores de
- Page 59 and 60: canles, e das serras do Suído e Fa
- Page 61 and 62: [Figura 1.14] Mapa de estacionalida
- Page 63 and 64: 2500 2000 1500 1000 500 0 2500 2000
- Page 65 and 66: [Figura 1.16] Mapa con sectores de
- Page 67 and 68: [Figura 1.17] Mapa de temperatura m
- Page 69 and 70: Non existe ningún método de medid
- Page 71 and 72: Como pode observarse no mapa, a mai
- Page 73 and 74: [Figura 1.19] Mapa de balance hídr
- Page 75 and 76: Tamén é posible obter medidas dir
- Page 77 and 78: Tal como reflicte o mapa de dominio
- Page 79 and 80: Neste aspecto, cabe recordar que un
- Page 81 and 82: O home soporta diariamente as manif
- Page 83 and 84: Situacións de elevada precipitaci
- Page 85 and 86: secuencia dun curto pero intenso ep
- Page 87 and 88: No extremo oposto sitúanse as onda
- Page 89: A expansión da praga estivo relaci
- Page 95 and 96: Variabilidade interanual do clima A
- Page 97 and 98: [Figura 2.1] Evolución das anomal
- Page 99 and 100: [Figuras 2.4 e 2.5] é o que se co
- Page 101 and 102: [Figura 2.7] Anomalías no crecemen
- Page 103 and 104: [Figura 2.8] Ciclo do carbono exist
- Page 105 and 106: desenvolver un estudo dos ventos a
- Page 107 and 108: A franxa que separa o aire tropical
- Page 109 and 110: ❚ Fluxo do noroeste ciclónico: t
- Page 111 and 112: [Figura 2.11] Anomalías de precipi
- Page 113 and 114: [Figura 2.14] Anomalías de alturas
- Page 115 and 116: [Figura 2.16] Fases da NAO. A (a) r
- Page 117 and 118: con el deduciron que este non era s
- Page 119 and 120: [Figura 2.17] Versión esquemática
- Page 121 and 122: [Figura 2.18] Esquema da circulaci
- Page 123 and 124: 6. Bibliografía BALDWIN, M. P., X.
- Page 125: Teleconexións
- Page 128 and 129: Os científicos alemáns Flohn e Fl
- Page 130 and 131: Sobre o Pacífico norte e Norteamé
- Page 132 and 133: de Alaska e outro de signo oposto s
- Page 134 and 135: pola súa sigla en inglés NAO (Nor
- Page 136 and 137: tamento anormal das temperaturas su
- Page 138 and 139: torno zonalmente simétricas. A con
- Page 140 and 141:
unha intensificación da circulaci
- Page 142 and 143:
obter as variacións relativas de c
- Page 144 and 145:
esolto, sen necesidade de predicir
- Page 146 and 147:
mos citar, por exemplo, que no obse
- Page 148 and 149:
nunha altura determinada (500 hPa)
- Page 150 and 151:
de que durante este primeiro perío
- Page 152 and 153:
patrón EA presenta unha correlaci
- Page 154 and 155:
8. Bibliografía AMBAUM, M. H. P.,
- Page 157 and 158:
Impacto socioeconómico da variabil
- Page 159 and 160:
directas. As implicacións da varia
- Page 161 and 162:
tas importantes actividades da soci
- Page 163 and 164:
[Figura 4.1] Condicións de humidad
- Page 165:
[Figura 4.2] Neste gráfico pódens
- Page 168 and 169:
George no Caribe e o Mitch en Centr
- Page 170 and 171:
campos para a próxima colleita. De
- Page 172 and 173:
6. Recreación e ecoturismo O clima
- Page 174 and 175:
moi curtas, no mellor dos casos, da
- Page 176 and 177:
de negocio e xeración de emprego i
- Page 178 and 179:
Cambios nos eventos Máis eventos d
- Page 180 and 181:
anomalías son inducidas por cambio
- Page 182 and 183:
Cada sociedade está perennemente c
- Page 185:
O problema do cambio climático
- Page 188 and 189:
de chuvia que se pode esperar duran
- Page 190 and 191:
fera, biosfera e litosfera. A inter
- Page 192 and 193:
positivos tenden a quentar a superf
- Page 194 and 195:
século XX. Este ascenso foi de 0,6
- Page 196 and 197:
doiro. Chégase á conclusión clar
- Page 198 and 199:
que poderiamos pensar que os result
- Page 200 and 201:
Emisións de CO 2 (Gt C/ano) Cambio
- Page 202 and 203:
dous prognósticos preséntannos un
- Page 204 and 205:
2. Estes valores media teñen unha
- Page 206 and 207:
sible, de toda a rexión galega. Se
- Page 208 and 209:
A figura 5.10 permítenos corrobora
- Page 210 and 211:
En xeral, esta análise revelou un
- Page 212 and 213:
A análise das temperaturas máxima
- Page 214 and 215:
É fundamental dispor dun bo coñec
- Page 216 and 217:
lidades como no caso da temperatura
- Page 219:
Modelización e predición climáti
- Page 222 and 223:
Dado que non se poden realizar expe
- Page 224 and 225:
aroclínicos que teñen en conta mo
- Page 226 and 227:
2. Modelos de predición climática
- Page 228 and 229:
ATMOSFERA Fluxo turbulento de calor
- Page 230 and 231:
mén da tropopausa. No caso de reso
- Page 232 and 233:
nubes consiste en relacionalas dire
- Page 234 and 235:
A modelización climática veuse de
- Page 236 and 237:
habilidade dun GCM para reproducir
- Page 238 and 239:
les grazas a que os forzamentos ext
- Page 240 and 241:
[Figura 6.8] Predición das alturas
- Page 242 and 243:
eventos. Os MGCAO complexos ofrecen
- Page 244 and 245:
1. A capacidade de adaptación dos
- Page 246 and 247:
trabállase con modelos locais que
- Page 248 and 249:
Precipitación (mm) 5.3. Downscalin
- Page 250 and 251:
Desde os traballos iniciais realiza
- Page 252 and 253:
perature) pode predicirse ata aprox
- Page 254 and 255:
8. Bibliografía ALVES, O., G. WANG
- Page 257:
O océano e o clima
- Page 260 and 261:
A hidrosfera componse do total das
- Page 262 and 263:
2. Termoclina: por debaixo da capa
- Page 264 and 265:
aos grandes centros de presión. Es
- Page 266 and 267:
das altas presións subtropicais e
- Page 268 and 269:
❚ Meteorización e precipitación
- Page 270 and 271:
de retorno. No Atlántico norte pro
- Page 272 and 273:
entes. Para iso, utiliza un esquema
- Page 274 and 275:
zontal, a variación do parámetro
- Page 276 and 277:
mel deseña un esquema tal e como o
- Page 278 and 279:
Influencia da circulación profunda
- Page 280 and 281:
6. Correntes ibéricas e a súa inf
- Page 282 and 283:
occidentais dos continentes, véxas
- Page 284 and 285:
Atlántico nordeste e que resulta d
- Page 286 and 287:
sexa máis lixeiro e tenda a subir,
- Page 288 and 289:
Mundial (World Ocean Circulation Ex
- Page 290:
9. Bibliografía AKEN, H. W. V.: «