A variabilidade natural do clima en Galicia - MeteoGalicia

O papel dos solos no balance de auga
A vexetación, que desempeña un papel clave no retorno de auga cara á
atmosfera, raramente depende de forma directa da auga de chuvia para cubrir
as súas necesidades hídricas. A maior parte da auga consumida pola vexetación
é extraída do solo polas raíces, transportada ata as follas e liberada á atmosfera
polos estomas. Isto quere dicir que os solos cumpren un papel de primeira magnitude
no ciclo hidrolóxico.
Os solos reteñen auga en función das súas características estruturais (espazo
poroso, xeometría interna, agregación…), químicas e mineralóxicas (tipo de
compostos orgánicos, tipo de arxilas, etc.). A auga está retida a diferentes enerxías,
polo que as plantas deben exercer unha succión para extraela do solo. Nos
solos con granulometría dominada polos compoñentes grosos (gravas, areas,
limos grosos), os poros tenden a ser grandes e reter a auga a baixa enerxía, sendo
facilmente extraíble; polo contrario, cando predominan os compoñentes finos
(arxilas), os poros son de pequeno diámetro e as enerxías son de retención elevada,
facendo difícil a extracción de auga para a maior parte das plantas. Pero,
ademais, as texturas grosas supoñen unha condutividade hidráulica (facilidade
coa que se despraza a auga dentro do solo) de boa a excesiva, unha boa aireación
e, en xeral, unha retención total baixa, mentres que as texturas finas supoñen
unha baixa condutividade hidráulica (circulación lenta ou impedida), mala
aireación e retención total elevada.
A cantidade de auga retida no espazo poroso do solo e que pode ser extraída
polas plantas denomínase reserva de auga útil (RAU). A súa medida é moi laboriosa,
pero é posible obter unha boa aproximación desta a partir doutras propiedades
do solo, como a granulometría, o contido de materia orgánica, a densidade
do solo, a cantidade e tipo de arxilas, etc. Esta auga pode ser cedida de forma
máis ou menos gradual polo solo ás plantas cando a oferta pluviométrica é insuficiente,
constituíndo un reservorio de grande importancia en áreas con déficit
de precipitación. Dependendo do estado da reserva e das relacións entre a oferta
e a demanda hídrica, o balance de auga pasa por diversas etapas ao longo do ano.
Existen diversos modelos matemáticos de balance hídrico que simulan o
comportamento do solo en termos de ganancias –humectación– e perdas de
auga –desecamento–. A humectación e o desecamento réxense por procesos
complexos non lineares dependentes, como se dixo, da natureza do solo e do
repartimento da precipitación. A aplicación destes modelos permite obter estimacións
das datas de comezo e cesamento de cada un dos períodos de balance
hídrico e do déficit e/ou exceso de humidade.
74 O CLIMA DE GALICIA