Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
118 Κωνσταντίνος Γ. Σταλίδης<br />
λίτη Αγαθαγγέλου Α΄ και εναντίον των <strong>Ε</strong>λλήνων. Λύση δεν υπήρξε. Κοντά σε όλα<br />
τα άλλα, οι εξαρχικοί της Έδεσσας μάζεψαν υπογραφές, ζήτησαν να αποκοπούν<br />
από το Οικουμενικό <strong>Π</strong>ατριαρχείο και έστειλαν στην Υψηλή <strong>Π</strong>ύλη στην Κωνσταντινούπολη<br />
αίτηση με την παράκληση να τους στείλει Βούλγαρο μητροπολίτη 216 .<br />
<strong>Π</strong>λην όμως, παρά τις ενέργειες των βουλγαριζόντων, η τότε <strong>Ι</strong>ερά <strong>Μ</strong>ητρόπολις Βοδενών<br />
παρέμεινε πιστή και αναπόσπαστο τμήμα του Οικουμενικού <strong>Π</strong>ατριαρχείου.<br />
ΒΟΥΛΓΑ<strong>Ρ</strong><strong>Ι</strong>ΚΟ Σ<strong>ΧΟ</strong>Λ<strong>Ε</strong><strong>Ι</strong>Ο 217<br />
<strong>Ε</strong>πίσης η Βουλγαρική Κοινότητα είχε δραστηριοποιηθεί, ώστε να ανοίξει βουλγαρικό<br />
σχολείο στην Έδεσσα, πράγμα το οποίο και είχε επιτύχει το έτος 1869.<br />
<strong>Ε</strong>νδεικτικά αναφέρουμε:<br />
1. Σε είδηση, η οποία είχε δημοσιευθεί στη βουλγαρική εφημερίδα της Κωνσταντινουπόλεως<br />
Makedonija, με ημερομηνία 11 Φεβρουαρίου 1867, αναφέρεται<br />
ότι στην Έδεσσα ζητούν να τους στείλουν «στοιχειώδη» βιβλία στη βουλγαρική<br />
γλώσσα 218 . Και είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται ένα τέτοιο γεγονός.<br />
2. Σχετικά με την ίδρυση βουλγαρικού σχολείου στην Έδεσσα μας πληροφορεί<br />
ο <strong>Ε</strong>δεσσαίος πρόκριτος Κώτσος <strong>Π</strong>αναγιώτου. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του, στις<br />
11 Νοεμβρίου 1858 219 ήλθαν στην Έδεσσα από το χωριό των Σκοπίων Κράτοβο οι<br />
216. Šopov, ό.π., σ. 211.<br />
217. Για τα βουλγαρικά σχολεία στην Έδεσσα βλ. ενδεικτ. Šopov, ό.π., σ. 213· Dumev, ό.π., σ. 99<br />
κ.ε.· Čilingirov, ό.π., σ. 597· Popov, ό.π., σ. 139· Vestitelev, ό.π., σσ. 105-122· Kandilarov, «Bălgarskite<br />
učilišta», ό.π., σσ. 203-236· Κῶδιξ ἀλληλογραφίας Δημογεροντίας. Ἀλληλογραφία Δημογεροντίας<br />
1884. Ἐν Βοδενοῖς τῇ 10 Ὀκτωβρίου, φ. 54α/4.12.1889· Κ. Γ. Σταλίδης, «Η κατάσταση της παιδείας<br />
στην Έδεσσα το έτος 1899», <strong>Ε</strong>δεσσαϊκά Χρονικά (Έδεσσα 1972) 2, σ. 29 (στο εξής: «<strong>Π</strong>αιδεία στην<br />
Έδεσσα 1899»). <strong>Ε</strong>πίσης στην Έδεσσα, κατά την περίοδο του <strong>Μ</strong>ακεδονικού Αγώνα, λειτουργούσαν<br />
και άλλα μη ελληνικά σχολεία. Για τα τουρκικά σχολεία στην Έδεσσα βλ. ενδεικτ. <strong>Π</strong>ίναξ/ Στατιστικὸς<br />
τοῦ πληθυσμοῦ τῆς ἀπογραφῆς τοῦ ἔτους 1913· Β. Δημητριάδης, Ἡ Κεντρικὴ καὶ Δυτικὴ <strong>Μ</strong>ακεδονία<br />
κατὰ τὸν Ἐβλιγιά Τσελεμπή, (εἰσαγωγή – μετάφραση – σχόλια), Θεσσαλονίκη 1973, σ. 240·<br />
<strong>Ι</strong>ω. Α. Σκούρτης, «<strong>Μ</strong>ουσουλμανικά σχολεία και τεμένη στην Έδεσσα των αρχών του 20ού αιώνα»,<br />
Α΄ <strong>Π</strong>ανελλήνιο <strong>Ε</strong>πιστημονικό Συμπόσιο. Η Έδεσσα και η περιοχή της. <strong>Ι</strong>στορία και πολιτισμός<br />
(Έδεσσα 4, 5 και 6 Δεκεμβρίου 1992), <strong>Π</strong>ρακτικά, Έδεσσα 1995, σσ. 321-330. Για τα σερβικά σχολεία<br />
στην Έδεσσα βλ. ενδεικτ. Κῶδιξ ἀλληλογραφίας Δημογεροντίας, ό.π.· Τσορμπατζόγλου, ό.π., σσ.<br />
3-4· Ἔκθεσις τῆς περιοδείας τοῦ Γενικοῦ Ἐπιθεωρητοῦ τῶν Ἑλληνικῶν Σχολείων εἰς Βοδενά, Βλάδοβον,<br />
<strong>Μ</strong>εσημέρι, Τσαρκόβιανη, Βερτικόπ, Τρέμπολιτς καὶ Ὄστροβον. 1904-1905, Θεσσαλονίκη 3<br />
Ἰουλίου 1905· Brancoff, ό.π., σσ. 190-191· Struck, ό.π., σ. 59· <strong>Π</strong>ίναξ/ Στατιστικὸς τοῦ πληθυσμοῦ τῆς<br />
ἀπογραφῆς τοῦ ἔτους 1913· Σταλίδης, «<strong>Π</strong>αιδεία στην Έδεσσα 1899», ό.π., σ. 29. Για τα ρουμανικά<br />
σχολεία στην Έδεσσα βλ. ενδεικτ. <strong>Π</strong>ίναξ/ Στατιστικὸς τοῦ πληθυσμοῦ τῆς ἀπογραφῆς τοῦ ἔτους<br />
1913· Brancoff ό.π., σσ. 190-191, St. Romanski, «Makedonskite Romăni», Makedonski Pregled (Sofia<br />
1925) 1/5-6, σ. 93. Για τα προτεσταντικά σχολεία στην Έδεσσα βλ. ενδεικτ. Ἔκθεσις τῆς περιοδείας<br />
τοῦ Γενικοῦ Ἐπιθεωρητοῦ τῶν Ἑλληνικῶν Σχολείων, ό.π. <strong>Μ</strong>ετά την απελευθέρωση της Έδεσσας<br />
(18.10.1912) και την ένταξή της στα όρια του <strong>Ε</strong>λληνικού Κράτους, όλα τα παραπάνω σχολεία των<br />
ξένων (μη ελληνικών) γλωσσικών πολιτισμών ουσιαστικά έπαψαν να λειτουργούν. Και με το πέρασμα<br />
του χρόνου, όσα ακόμη λειτουργούσαν υποτυπωδώς, σταδιακά, το ένα μετά το άλλο, έκλεισαν.<br />
218. <strong>Ε</strong>φ. Makedonija, Carigrad, I, φ. 11/11.2.1867, σ. 4.<br />
219. <strong>Μ</strong>άλλον πρόκειται για τυπογραφικό λάθος ή λάθος μνήμης. Η ορθή χρονολογία πρέπει να<br />
είναι το έτος 1868 και όχι το 1858, επειδή το πρώτο υποτυπώδες βουλγαρικό σχολείο στην Έδεσσα<br />
λειτουργεί για ελάχιστο χρονικό διάστημα, το έτος 1869, πράγμα που ταιριάζει και με την έκφραση<br />
«καί σ’ ἕνα χρόνο κατόρθωσαν νὰ μαζεύσουν 30 μαθητάς».
Change language