Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ

Ὁ Ἑλληνισμός τῆς Αἰγύπτου καί ὁ Μακεδονικός Ἀγώνας 243
Εὐλογημένη ἡ στιγμὴ ποὺ πάντοτ’ ἀδελφώνει
τοὺς Ἕλληνας, ποὺ βρίσκονται παντοῦ κατεσπαρμένοι
τέτοιο λαὸ ὁ θάνατος ποτὲ δὲν σαββανώνει
παρὰ στὴ γῆ ἀθάνατος ἡ δόξα του θὰ μένῃ.
Εὐλογημένη ἡ στιγμή, ποὺ ἡ Μακεδονία
τέτοια παιδιὰ ἐγέννησε, ποὺ δὲν τὴ λησμονοῦνε
καὶ μέσα εἰς ἀπόμακρη καὶ ξένη κοινωνία
ἐλεύθερη γιὰ νὰ τὴν δοῦν μιὰ μέρα προσπαθοῦνε.
Ἐκτός ἀπό τίς εἰδήσεις, τά ποιήματα καί τά πεζογραφήματα στά ὁποῖα
ἀναφερθήκαμε, ἡ πλήρης εἰκόνα ὁλοκληρώνεται μέ κάποιες ἀκόμη ἐκδόσεις πού
ἕλκουν τήν ἔμπνευσή τους στόν χῶρο τῆς Μακεδονίας καί τῶν ἀγώνων της.
Στόν χῶρο τοῦ θεάτρου, τό 1905, ὁ Χρῆστος Γεωργιάδης ἐκδίδει στήν Ἀλεξάνδρεια
τό ἔργο Βούλγαροι καὶ Μακεδονία, ἐθνικὸν δρᾶμα εἰς ἀλληγορίαν εἰς πράξεις
τρεῖς, διδαχθὲν τὸ πρῶτον ἀπὸ τῆς ἐν Ἀλεξάνδρειᾳ σκηνῆς τοῦ «Ἐδέμ», τῇ 2
Σεπτεμβρίου 1905 26 . Πολύ ἀργότερα, τό 1930 στό Κάϊρο, ἐκδίδεται ἕνα ἔμμετρο
θεατρικό ἔργο ἐμπνευσμένο ἀπό τόν Μακεδονικό Ἀγώνα καί τόν Παῦλο Μελᾶ.
Ἔχει τόν τίτλο Ἡ ἡρωῒς τῆς Μακεδονίας ἢ τὸ τάμμα τοῦ Παύλου Μελᾶ: Δράμα εἰς
πράξεις τρεῖς, καί συγγραφέας του εἶναι ὁ Δημήτριος Γῶγος. Τό ἔργο ἐπανεκδόθηκε
καί τό 1948 27 . Οἱ δύο ἐκδόσεις αὐτοῦ τοῦ θεατρικοῦ ἔργου, ἄν ὄχι τίποτε ἄλλο,
καταδεικνύουν τουλάχιστον ὅτι τό ἔργο πρέπει νά εἶχε ἀνταπόκριση στό κοινό καί
κυρίως ὅτι διατήρησε τή μνήμη τῆς θυσίας τοῦ ἥρωά του ἀρκετά χρόνια μετά τόν
θάνατό του.
Τέλος, θά ἤθελα νά κλείσω μέ τόν σχολιασμό ἑνός ἐντελῶς διαφορετικοῦ ἔργου,
ἑνός μελετήματος γλωσσικοῦ πού δέν ἐμπίπτει στά ὅρια τῆς θεματικῆς πού ἔχουμε
προσδιορίσει, ἀλλά μᾶς παρέχει τή δυνατότητα νά συμπεράνουμε τό εὖρος τῶν
ἐνδιαφερόντων τῶν αἰγυπτιωτῶν Ἑλλήνων γιά τό Μακεδονικό ζήτημα καί μᾶς ὁδηγεῖ
πρός τήν ὁλοκλήρωση τῆς ἀνακοινώσεώς μας.
Πρόκειται γιά τή μελέτη τοῦ Γεωργίου Μπουκουβάλα, Ἡ γλῶσσα τῶν ἐν
Μακεδονίᾳ Βουλγαροφώνων πού ἐκδόθηκε στό Κάϊρο τό 1905 28 . Ὁ φιλόλογος
26. Χρῆστος Γεωργιάδης, Βούλγαροι καὶ Μακεδονία, ἐθνικὸν δρᾶμα εἰς ἀλληγορίαν εἰς πράξεις
τρεῖς, διδαχθὲν τὸ πρῶτον ἀπὸ τῆς ἐν Ἀλεξάνδρειᾳ σκηνῆς τοῦ «Ἐδέμ», τῇ 2 Σεπτεμβρίου 1905,
Τύποις «Ταχυδρόμου» Γ. Τηνίου, 1905. Τό ἔργο περιγράφει ὁ Ε. Μιχαηλίδης στό Πανόραμα, ὅ.π., σ.
56, ἔγγρ. 6.
27. Δημήτριος Γῶγος, Ἡ ἡρωῒς τῆς Μακεδονίας ἢ τὸ τάμμα τοῦ Παύλου Μελᾶ: Δράμα εἰς πράξεις
τρεῖς, Κάϊρον, Τύποις ἐφημερίδος «Σφιγγός» [1930]. Γιά τήν ἐπανέκδοση βλ. Μιχαηλίδης, Πανόραμα,
ὅ.π., σ. 221. Στήν ἐπανέκδοση χαρακτηρίζεται ὡς ποίημα καί ὄχι ὡς θεατρικό ἔργο. Τοῦτο
μᾶλλον, ὅμως, συμβαίνει ἀπό παραδρομή, διότι ὁ τίτλος καί ὁ ἀριθμός τῶν σελίδων συμπίπτουν, ἐνῶ
ἡ ἐπανέκδοση πραγματοποιεῖται στό ἴδιο τυπογραφεῖο καί σέ ἴδιο σχῆμα μέ τήν ἔκδοση τοῦ 1930.
28. Γ. Μπουκουβάλας, Ἡ γλῶσσα τῶν ἐν Μακεδονίᾳ Βουλγαροφώνων, Ἐν Καΐρῳ 1905. Ὁ Γ.
Μπουκουβάλας συνέλεξε τά στοιχεῖα τῆς μελέτης του κατά τή διάρκεια τῆς παραμονῆς του στή Θεσσαλονίκη
ὅπου χρημάτισε Γυμνασιάρχης τοῦ Γυμνασίου τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητας. Ἦταν ἐνεργό