Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
82 Σπυρίδων Σφέτας<br />
την προστασία των εκεί δεινοπαθούντων <strong>Ε</strong>λλήνων και με τηλεγράφημα προς τη<br />
βουλγαρική κυβέρνηση επέστησε την προσοχή της στην καταδίωξη που υφίστατο ο<br />
<strong>Ε</strong>λληνισμός της Ανατολικής <strong>Ρ</strong>ωμυλίας 33 .<br />
Το φθινόπωρο η εξέγερση είχε κατασταλεί και η Οθωμανική Αυτοκρατορία ανέκτησε<br />
τον έλεγχο της κατάστασης. Ωστόσο, η κινητοποίηση του <strong>Ε</strong>λληνισμού δεν μπορούσε<br />
πλέον να ανακοπεί και σ’ αυτό συνετέλεσαν πολλοί παράγοντες. Το μεταρρυθμιστικό<br />
πρόγραμμα της <strong>Μ</strong>υρστέγης (Οκτώβριος 1903) προέβλεπε τον διορισμό Οθωμανού<br />
Γενικού <strong>Ε</strong>πιθεωρητού με την παρουσία <strong>Ρ</strong>ώσου και Αυστριακού συμβούλου, την<br />
οργάνωση της χωροφυλακής από <strong>Ε</strong>υρωπαίους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς υπό<br />
την ανώτατη διεύθυνση <strong>Ι</strong>ταλού στρατηγού και διάφορες μεταρρυθμίσεις διοικητικής,<br />
δικαστικής και φορολογικής φύσης. Αλλά το άρθρο γ΄ του προγράμματος της <strong>Μ</strong>υρστέγης<br />
δεν απέκλειε ενδεχόμενη μεταβολή των γεωγραφικών ορίων των διοικητικών<br />
περιφερειών για να επιτευχθεί η ομοιογενέστερη κατανομή των εθνοτήτων. Η διάταξη<br />
αυτή προκάλεσε τη διεξαγωγή νέας έντονης προπαγάνδας <strong>Ε</strong>λλήνων, Σέρβων και Βουλγάρων<br />
που προσπαθούσαν να αποδείξουν ότι οι ομόφυλοί τους ήταν το επικρατέστερο<br />
στοιχείο στα περισσότερα σαντζάκια. Χρειάστηκε να παρέλθει αρκετό χρονικό<br />
διάστημα μέχρι οι <strong>Μ</strong>εγάλες Δυνάμεις να δηλώσουν ρητά ότι σε περίπτωση αλλαγής<br />
των διοικητικών συνόρων θα λαμβάνονταν υπόψη αποκλειστικά οι στατιστικές πριν<br />
από την εξέγερση του Ίλιντεν. Αλλά η ερμηνεία αυτή δεν είχε πειστικότητα, δεδομένης<br />
της αδυναμίας του διεθνούς παράγοντα να επιφέρει την ειρήνευση και των μεγάλων<br />
αποκλίσεων που υπήρχαν στις διάφορες στατιστικές. Οι <strong>Μ</strong>εγάλες Δυνάμεις εκμεταλλεύθηκαν<br />
την ανάμιξή τους στις μακεδονικές υποθέσεις για την προώθηση των ιδίων<br />
συμφερόντων και δεν κατόρθωσαν να επιβάλουν την τάξη. Η Γερμανία δεν συμμετείχε<br />
στο πρόγραμμα της <strong>Μ</strong>υρστέγης και ως αντάλλαγμα έλαβε διάφορα προνόμια,<br />
κυρίως αναφορικά με την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Κωνσταντινούπολης-Βαγδάτης.<br />
Η Αυστρία, ενδιαφερόμενη για την ενίσχυση της τουρκικής κυριαρχίας,<br />
τελικά στις αρχές του 1908 εγκατέλειψε το πρόγραμμα της <strong>Μ</strong>υρστέγης με αντάλλαγμα<br />
τη χορήγηση άδειας από τον Αβδούλ Χαμίτ για την κατασκευή του βοσνιακού σιδηροδρόμου.<br />
Η Αγγλία, ενδιαφερόμενη για την υπονόμευση της τουρκικής κυριαρχίας στη<br />
<strong>Μ</strong>ακεδονία, ευνοούσε ένα κατά το μάλλον ή ήττον αυτόνομο καθεστώς με χριστιανό<br />
Γενικό Διοικητή, υπόλογο στις <strong>Μ</strong>εγάλες Δυνάμεις, ο οποίος θα διόριζε τους δημοσίους<br />
υπαλλήλους. Οι <strong>Ρ</strong>ώσοι επωφελήθηκαν από την παραμονή τους στη Θεσσαλονίκη για<br />
την ανάπτυξη μιας πανσλαβιστικής προπαγάνδας.<br />
<strong>Π</strong>αρόλο που μετά την οριστική καταστολή της εξέγερσης άρχισε να παρατηρείται<br />
μια επιστροφή των εξαρχικών χωριών στο <strong>Π</strong>ατριαρχείο, η τουρκο-βουλγαρική<br />
συνθήκη της 26ης <strong>Μ</strong>αρτίου 1904, στη σύναψη της οποίας συνετέλεσε κατά πολύ η<br />
<strong>Ρ</strong>ωσία, προέβλεπε μεταξύ των άλλων τη χορήγηση γενικής αμνηστίας στους επαναστάτες,<br />
την αποφυλάκιση των κρατουμένων και την επιστροφή των προσφύγων<br />
που στη διάρκεια των ταραχών είχαν καταφύγει στη Βουλγαρία. Έτσι, δεν μπορούσαν<br />
να υπάρξουν εγγυήσεις για την προστασία του <strong>Ε</strong>λληνισμού.<br />
<strong>Ε</strong>ρχόμενη στην εξουσία τον Δεκέμβριο του 1903 η κυβέρνηση Θεοτόκη δεν διείδε<br />
33. Βλ. Τὸ Ἄστυ, 27.9.1903.
Change language