Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
88 Κωνσταντίνος Γ. Σταλίδης<br />
<strong>Ι</strong>. Σλαβική – βουλγαρική προσπάθεια διεισδύσεως στην Έδεσσα<br />
Α. Η αδιάσπαστη ορθόδοξη χριστιανική συνείδηση<br />
Η Έδεσσα, και κατά το απώτερο, αλλά και κατά το εξεταζόμενο παρελθόν,<br />
παρουσίαζε, κοντά σε όλα τα άλλα, δύο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:<br />
1. Κατείχε σπουδαία στρατηγική θέση και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, απετέλεσε<br />
κέντρο προσοχής, ενδιαφέροντος, αλλά και κατοχής πολλών λαών (<strong>Ρ</strong>ωμαϊκή<br />
Αυτοκρατορία, Βυζαντινή Αυτοκρατορία, Βούλγαροι, Σέρβοι, Οθωμανική Αυτοκρατορία<br />
κ.ά.).<br />
2. <strong>Ε</strong>πίσης για ιστορικούς λόγους, οι κάτοικοι της Έδεσσας, κατά την εξεταζόμενη<br />
χρονική περίοδο, ήταν πολύγλωσσοι. <strong>Μ</strong>ιλούσαν ελληνικά, τουρκικά, σλαβικά,<br />
κουτσοβλαχικά κ.ά.<br />
Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, ο πρώτος ως αιτία και ο δεύτερος ως αφορμή,<br />
υπήρξε στόχος της ρωσικής, της σερβικής, της ρουμανικής και της βουλγαρικής<br />
πολιτικής.<br />
<strong>Ε</strong>ιδικότερα η βουλγαρική πολιτική, περισσότερο από κάθε άλλη περίπτωση,<br />
επεχείρησε με διάφορους τρόπους να διεισδύσει στην Έδεσσα και κατ’ αρχάς μεν<br />
να επηρεάσει και να διαμορφώσει βουλγαρική εθνική συνείδηση στους κατοίκους<br />
της, πράγμα το οποίο είχε επιτύχει, εν μέρει, σε μια μικρή μειονότητα των κατοίκων,<br />
και, αργότερα, να την εντάξει στο Βουλγαρικό Κράτος, πράγμα το οποίο, τελικά,<br />
δεν είχε επιτευχθεί.<br />
<strong>Μ</strong>έχρι τα μέσα περίπου του 19ου αιώνα, ο ορθόδοξος χριστιανικός πληθυσμός<br />
της Έδεσσας ζει αρμονικά κάτω από τη σκέπη της Ορθόδοξης <strong>Ε</strong>κκλησίας,<br />
η οποία υπάγεται στο Οικουμενικό <strong>Π</strong>ατριαρχείο, και είναι οργανωμένος στο<br />
εκκλησιαστικό και κοινοτικό του καθεστώς 9 . Δεν διαιρείται τόσο με βάση την<br />
εθνική του συνείδηση, όσο ενώνεται με βάση τη χριστιανική ορθόδοξη συνείδησή<br />
του.<br />
Από τα μέσα όμως περίπου του 19ου αιώνα, ο χριστιανικός πληθυσμός της<br />
Έδεσσας, στην αρχή δειλά–δειλά και ανώδυνα και όσο πλησιάζουμε προς τον ένοπλο<br />
<strong>Μ</strong>ακεδονικό Αγώνα εντονότερα και με σοβαρές συνέπειες, αρχίζει να διχάζεται<br />
σε πατριαρχικούς, που είναι οι περισσότεροι, και σε εξαρχικούς, που είναι μικρή,<br />
αλλά δυναμική μειοψηφία, με αποτέλεσμα σε ορισμένους από τους εξαρχικούς ν’<br />
αφυπνισθεί αργά–αργά βουλγαρική εθνική συνείδηση 10 . Στην ουσία δηλαδή, τελικά,<br />
έχουμε χωρισμό σε Έλληνες και Βουλγάρους. Και γι’ αυτό το γεγονός υπάρχουν και<br />
αιτίες και αφορμές.<br />
9. Κ. Γ. Σταλίδης, «Η Δημογεροντία στην Έδεσσα κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας», <strong>Ι</strong>ΣΤ΄<br />
<strong>Π</strong>ανελλήνιο <strong>Ι</strong>στορικό Συνέδριο (26-28 <strong>Μ</strong>αΐου 1995), <strong>Π</strong>ρακτικά, τ. <strong>Ι</strong>ΣΤ΄, Θεσσαλονίκη 1996, σσ. 57-<br />
83 (στο εξής: «Δημογεροντία»).<br />
10. Κ. Γ. Σταλίδης, «Η προετοιμασία και η αντίδραση του <strong>Ε</strong>λληνισμού της Έδεσσας πριν και<br />
κατά την διάρκεια του <strong>Μ</strong>ακεδονικού Αγώνα», Συμπόσιο «Ο <strong>Μ</strong>ακεδονικός Αγώνας», Θεσσαλονίκη<br />
1987 (<strong>Ι</strong>.<strong>Μ</strong>.Χ.Α.), σσ. 381-395 (στο εξής: «<strong>Π</strong>ροετοιμασία και αντίδραση»)· βλ. και «Ὁ διακοπής<br />
ἀπόστολος τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων», εφ. Έδεσσα, Α΄, φ. 5/1.3.1919, σσ. 4-5· Κ. Γ. Σταλίδης, «<strong>Π</strong>άθη<br />
και πράξεις των <strong>Ε</strong>δεσσαίων κατά τον <strong>Μ</strong>ακεδονικόν Αγώνα», εφ. <strong>Ε</strong>δεσσαϊκή, φ. 2198/22.10.2005,<br />
σ. 10 κ.ε.
Change language