Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ανεπιτυχείς προσπάθειες σλαβικής διεισδύσεως στην Έδεσσα 91<br />
καθιστά εκκλησιαστικό, κοινοτικό και εκπαιδευτικό κέντρο την ίδια την οικία του<br />
Georgi Gogov 19 .<br />
Τελικά όλοι αυτοί είχαν συγχωνευθεί σε δύο ομάδες: 1. Οι εξαρχικοί Βούλγαροι,<br />
μια πολύ μικρή, αλλά δυναμική ομάδα. 2. Οι πατριαρχικοί Έλληνες, «Γκραικομάνοι»<br />
κατά τους Βουλγάρους, η πιο μεγάλη και η πιο ισχυρή ομάδα. Και, όπως τονίζει,<br />
το έτος 1872, η Βουλγάρα δασκάλα Stanislava (Slavka Nedelkina ή Nedelkova)<br />
Karaivanova στα απομνημονεύματά της, «στην Έδεσσα υπήρχαν πολλοί Γκρακομάνοι»<br />
(Έλληνες) 20 .<br />
2. Η γλώσσα<br />
<strong>Μ</strong>ια άλλη αιτία – αφορμή του διαχωρισμού των <strong>Ε</strong>δεσσαίων ήταν το θέμα της<br />
γλώσσας.<br />
Στη βουλγαρική εφημερίδα της Κωνσταντινουπόλεως Makedonija, με ημερομηνία<br />
10 <strong>Ι</strong>ουνίου 1867, αναφέρεται ότι στην Έδεσσα γραπτή γλώσσα είναι η ελληνική,<br />
στις εκκλησίες οι θρησκευτικές τελετές γίνονται στην ελληνική γλώσσα, στα<br />
σχολεία διδάσκονται την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματα, υπάρχουν<br />
μόνο ελληνικά σχολεία και δεν υπάρχει ούτε ένα βουλγαρικό σχολείο. Και κάποιοι<br />
διαμαρτύρονται στην εφημερίδα γι’ αυτό. Έτσι δηλώνεται ότι ζητούν όλα αυτά να<br />
γίνονται στη βουλγαρική γλώσσα 21 .<br />
Αυτό δείχνεται ολοκάθαρα και σε επιστολή από την Έδεσσα, με ημερομηνία<br />
18 <strong>Μ</strong>αΐου 1867, την οποία γράφει και υπογράφει στα ελληνικά «<strong>Ε</strong>ἷς <strong>Μ</strong>ακεδὼν<br />
Βούλγαρος», όπως αναφέρεται, και η οποία είχε δημοσιευθεί στη βουλγαρική εφημερίδα<br />
της Κωνσταντινουπόλεως Makedonija, με ημερομηνία 27 <strong>Μ</strong>αΐου 1867. Σ’<br />
αυτήν, σε ελληνική γλώσσα, αναφέρεται, σχετικά με την ουνία, ότι ο μητροπολίτης<br />
Νικόδημος Α΄ πῆρε καθαρὰν ἐπαρχίαν καὶ τὴν ἐμόλυνεν διὰ τοῦ οὐνιτισμοῦ 22 ,<br />
ὅπου ἂν δὲν ληφθοῦν μέτρα σύμφωνα μὲ τὴν πρόοδον τοῦ αἰῶνος ὁ οὐνιτισμὸς<br />
θὰ ἐξαπλωθῇ, διότι οἱ Βούλγαροι τῆς <strong>Μ</strong>ακεδονίας θέλουν τὴν γλῶσσαν τους εἰς<br />
τὰς ἐκκλησίας, θέλουν σχολεῖα καὶ διὰ νὰ ὑποστηριχθοῦν αὐτὰ θέλουν ὁμογενὴν<br />
Βούλγαρον ἀρχιερέα 23 .<br />
Το γεγονός αυτό προεκτείνεται έτι περαιτέρω. Έτσι, λίγο αργότερα και σε άλλη<br />
επιστολή, με ημερομηνία 7 <strong>Μ</strong>αΐου 1870, προς τη βουλγαρική εφημερίδα της Κωνσταντινουπόλεως<br />
Makedonija (φ. 54/30.5.1870), αναφέρεται ότι στην Έδεσσα όσοι<br />
απέστειλαν αυτή την επιστολή: 1. Δεν αναγνωρίζουν το <strong>Ε</strong>λληνικό <strong>Π</strong>ατριαρχείο της<br />
Κωνσταντινουπόλεως και τους μητροπολίτες του και ζητούν επίσκοπο της Βουλγα-<br />
19. Α. Šopov, Iz života i položenieto na Bălgarite v vilaetite, Plovdiv 1893, σσ. 209-212· βλ. και G.<br />
Vestitelev, «Grad Voden», Makedonski Pregled (Sofia 1924) I/2, σ. 119.<br />
20. V. Dumev, «Iz spomenite na dve učitelki v Makedonija», Makedonski Pregled (Sofia 1925) I/3,<br />
σ. 101.<br />
21. <strong>Ε</strong>φ. Makedonija, Carigrad, I΄, φ. 28/10.6.1867, σ. 3.<br />
22. Βλ. ενδεικτ. <strong>Ι</strong>. Τ. Τιμοθεάδης, Η Ουνία Γιαννιτσών και η πολιτική του Βατικανού χθες και<br />
σήμερα, Γιαννιτσά 1992· Γ. Τουσίμης, «<strong>Π</strong>ροβλήματα Ουνίας μέσα στα όρια της <strong>Μ</strong>ητροπόλεως Βοδενών<br />
(<strong>Ε</strong>δέσσης)», Ανάλεκτα (Έδεσσα 1992) 2, σσ. 19-25· του ίδιου «Συμπληρωματικά στο Οικοτροφείο<br />
<strong>Ε</strong>δέσσης», εφ. <strong>Ε</strong>δεσσαϊκή, φ. 1603/21.5.1994, σ. 6.<br />
23. <strong>Ε</strong>φ. Makedonija, Carigrad, I΄, φ. 26/27.5.1867, σ. 2.
Change language