Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε ΝΑ
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
172 <strong>Ι</strong>άκωβος Δ. <strong>Μ</strong>ιχαηλίδης<br />
τητα της οποίας συχνά αποκτούσε και συμβολικό περιεχόμενο. Δύο ήταν οι τύποι<br />
φορεσιών που προτιμούσαν οι αγωνιστές. Ο ένας περιελάμβανε το πουκάμισο, το<br />
ντουλαμά, τη φουστανέλα και τα τσαρούχια και ο άλλος μια μάλλινη μπλούζα,<br />
το παντελόνι και τις μπότες. Κοινό ένδυμα αποτελούσε η κάπα η οποία θεωρούνταν<br />
πολύτιμη, γιατί το καλοκαίρι προφύλαγε από τον ήλιο, και το χειμώνα από<br />
το κρύο και τη βροχή 26 . Ο <strong>Μ</strong>αζαράκης συνοψίζει παραστατικότατα τις διαφορές<br />
στην ενδυμασία. Ο ντουλαμάς αν και λιγότερο πρακτικός, ασκούσε ωστόσο μεγαλύτερη<br />
επιρροή στο πνεύμα των υποδούλων 27 , υπογραμμίζοντας τη διαφορά του<br />
ελληνικού πολιτισμού. Οι «φραγκοφορεμένοι» αντιμετωπίζονταν με περιφρόνηση,<br />
ενώ εξαίρονταν το ευζωνικό παράστημα. <strong>Ε</strong>ίναι χαρακτηριστικά αυτά που έγραψε<br />
ο <strong>Μ</strong>ελάς στη γυναίκα του: Ἐφόρεσα τὸν φοβερὸν ντουλαμᾶν μου καὶ διὰ πρώτην<br />
φορὰν παρέστην πάνοπλος πρὸ τῶν ἀνδρῶν μου. Ἡ ἐντύπωσις ἦτο καλή, διότι<br />
μέχρι τῆς στιγμῆς ἐκείνης ἐφόρουν τὸ ἀπαίσιον ψάθινον καπέλλο καὶ τὸ πανταλόνι<br />
τοῦ <strong>Ρ</strong>ετσίνα καὶ βεβαίως δὲν τοὺς ἐγέμιζα τὸ μάτι 28 . Αν και οι φωτογραφίες των<br />
καπετάνιων του <strong>Μ</strong>ακεδονικού Αγώνα τους απεικονίζουν φορώντας όλα τους τα<br />
τσαπράζια, ωστόσο η πραγματικότητα φαίνεται ότι επέβαλε μια πιο σεμνή ενδυμασία.<br />
Ο Καραβίτης αντικατέστησε τα τσαρούχια με μπότες, όχι μόνο λόγω της<br />
κρητικής του καταγωγής, αλλά και γιατί θεωρούσε ότι ήταν κατάλληλες σε μέρη<br />
όπου υπήρχε πυκνή βλάστηση και συνεχείς ανηφοριές. Συχνά όμως ήταν τα παράπονα<br />
για την κακή ποιότητα του ιματισμού, ιδιαίτερα των τσαρουχιών τα οποία<br />
χαλούσαν εύκολα και ήταν απαραίτητη η παρουσία υποδηματοποιού για να τα<br />
επιδιορθώσει.<br />
Συμπερασματικά θα μπορούσε να παρατηρηθεί ότι ο <strong>Μ</strong>ακεδονικός Αγώνας<br />
αποτελούσε ένα ακόμη επεισόδιο της ελληνικής κλέφτικης παράδοσης. <strong>Π</strong>αρά τις<br />
φιλοδοξίες και τα σχέδια των εμπνευστών του, άντλησε περισσότερα από την πείρα<br />
των κλεφταρματολών, ιδίως των <strong>Μ</strong>ακεδόνων, παρά από τις στρατηγικές γνώσεις<br />
των αξιωματικών. Η μελέτη της καθημερινής ζωής και της δράσης των <strong>Μ</strong>ακεδονομάχων<br />
αποδεικνύει ότι αυτοί αναδείχθηκαν περισσότερο σε επιτυχημένους αρματολούς<br />
παρά σε τακτικούς στρατιωτικούς ηγέτες. Σε τελική ανάλυση, η προσωπική<br />
παλικαριά, η πίστη και η φιλοπατρία, η κλέφτικη παράδοση και η ιδιωτική πρωτοβουλία,<br />
οι πολυτιμότερες δηλαδή παρακαταθήκες του ελληνικού κράτους, αναπλήρωσαν<br />
επιτυχημένα τις αδυναμίες και κάλυψαν τα οργανωτικά αδιέξοδα. Έτσι,<br />
δικαιολογημένα κέρδισαν αναδρομικά τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον <strong>Μ</strong>ακεδονικό<br />
Αγώνα.<br />
26. Γ<strong>Ε</strong>Σ/Δ<strong>Ι</strong>Σ/Α<strong>Μ</strong>Α, Αρχ. 92/Α, φάκ. 5γ, Διήγηση Γ. Κακουλίδη, φ. 14.<br />
27. <strong>Μ</strong>ακεδονικὸς Ἀγώνας. <strong>Μ</strong>αζαράκης, ό.π., σ. 215.<br />
28. <strong>Ε</strong>πιστολή <strong>Μ</strong>ελά στη γυναίκα του, 27 Αυγούστου 1904, η οποία περιέχεται στο βιβλίο της<br />
Ναταλίας <strong>Μ</strong>ελά, ό.π., σ. 328.
Change language