Nr 607, grudzień 2005 - Znak

TEMAT MIESIĄCA
wybitnej działalności świętej osoby. Może to być miejsce, gdzie doświadczała
ona całkowitego wglądu lub gdzie była wyświęcana. Zdarza
się, że niektóre czorteny, którym przypisuje się szczególną moc,
uznaje się za thongdröl – „wyzwolenie do jasnowidzenia”. Przykładem
może być czorten Dżampaling w dolinie Dranang, całkowicie
zniszczony w latach 60. XX wieku. Traktowany był jako monument.
Wierzono, że posiada moc oświecenia każdego prawdziwie wierzącego
człowieka, który miał szczęście na niego spojrzeć. Czorteny są
pomnikami, w których zdeponowane są relikwie religijnych osobistości.
Tradycja ta znana była już w czasach Buddy Śakjamuniego.
Jego relikwie przechowywane były w wielu miejscach, które stały się
z czasem głównymi miejscami pielgrzymek wszystkich buddystów.
Praktyki przechowywania i wystawiania relikwii świętej osoby na
pokaz należą do tradycji buddyjskiej i nie mają odpowiednika w kulturze
hinduistycznej. Tradycja ta zdecydowanie bliższa jest naszej
chrześcijańskiej, szczególnie gdy porówna się kult świętych w katolicyzmie
i prawosławiu z tybetańskim panteonem boddhisattwów,
emanacji i buddów.
Obok posągów i innych wizerunków świętymi obiektami mogą
być również kamienie, na których widać tzw. odciski dłoni lub stóp
mistrza. Taka relikwia często traktowana jest jako ważniejsza niż inne
święte obiekty należące do klasztoru czy świątyni. Odcisk stóp Buddy
z Boddhigayi w Indiach ma ponad 60 cm długości. Tybetańczycy
wierzą, że obiekt może być ukształtowany nadnaturalnie przez siebie
samego, bez widocznej interwencji człowieka. Takie obiekty nazywa
się rangdziung – „samomanifestacją”. Joanna Tokarska-Bakir
w swej książce Wyzwolenie przez zmysły. Tybetańskie koncepcje soteriologiczne
nazywa je „samopowstającymi”. Niektóre z posągów
są traktowane jako samopowstałe, gdyż wierzy się, że potrafią w cudowny
sposób wnikać w istnienie jako krystalizacja mistycznego procesu.
Obiekty takie mają być obdarzone specjalną mocą. Dlatego do
oglądania i dotykania ich czołami wyznaczony jest specjalny punkt.
Składa się im liczne dary.
Naturalnie uświęcone miejsca są wyobrażeniami raju. Wejście do
buddyjskiego raju jest tożsame z osiągnięciem „nirwany” – ostatecznego
wyzwolenia z koła karmicznego, czyli z niekończącego się cy-
75