Ocena postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w ...

Jednym z zasadniczych i stałych objawów zespołu Nijmegen jest złoŜony niedobór
odporności, często cięŜki i bardzo zmienny, z tendencją do pogłębiania się wraz z wiekiem
[21,31,44]. Upośledzona jest zarówno odporność komórkowa, jak i humoralna. Limfocyty
pacjentów z NBS mają znacznie obniŜoną zdolność do proliferacji in vitro pod wpływem
działania róŜnych mitogenów, takich jak m.in. fitohemaglutynina (PHA) i anty-CD3
działające na komórki T, czy przeciwciała anty-IgM stymulujące komórki B [31,45].
Immunofenotypowanie komórek szpiku pacjentów z NBS w róŜnym wieku ujawniło
względną redukcję populacji komórek pre-B, co moŜe być wynikiem częściowego bloku
dojrzewania, przedwczesnego starzenia się komórek lub zaburzonej proliferacji [44]. W krwi
obwodowej stwierdza się obniŜenie odsetka i liczby bezwzględnej limfocytów B CD19+ i
komórek T CD3+, jak równieŜ zaburzenia repertuaru limfocytów B i T, w tym głębokie
niedobory subpopulacji komórek T CD3/CD4+ i CD3/CD8+ oraz izoformy CD4+CD45RA+
[44,45,46].
W zakresie głównych klas immunoglobulin najczęściej występuje niedobór IgA i IgG,
natomiast stęŜenia IgM mogą być zarówno niskie, jak i podwyŜszone, nawet wielokrotnie
powyŜej górnej granicy normy dla wieku [15,19,21,31,46]. Powszechna tendencja do
hipogammaglobulinemii w NBS jest wynikiem zaburzonej syntezy przeciwciał izotypów
innych niŜ IgM, co stało się zrozumiałe kiedy wykazano, Ŝe białko NBN odgrywa istotną rolę
w prawidłowym procesie przełączania klas [47,48]. Warto podkreślić, Ŝe u wszystkich
badanych stwierdza się takŜe niedobory w zakresie jednej lub więcej podklas IgG, z reguły
IgG4 i IgG2, które mogą być maskowane przez prawidłowy poziom całkowitych IgG [21,31].
Niestabilność chromosomowa
Niezwykle charakterystyczną cechą biologiczną komórek pacjentów z zespołem
Nijmegen jest niestabilność chromosomowa, która manifestuje się występowaniem
spontanicznych złamań chromosomów prowadzących do powstawania licznych aberracji
strukturalnych, w szczególności translokacji wymiennych i inwersji [11]. Kariotypy
pacjentów z NBS badane klasycznymi technikami cytogenetycznymi w limfocytach krwi
obwodowej stymulowanych PHA (limfocyty T) są prawidłowe, natomiast w pewnym odsetku
komórek stwierdza się rearanŜacje chromosomów pary 7 i/lub 14, z punktami złamań
powtarzającymi się w prąŜkach 7p13, 7q34, 14q11 i 14q32 [11,15,19,20]. We wszystkich
rearanŜacjach tego typu biorą udział loci genów kodujących receptory limfocytów T (ang. T-
cell receptor; TCR) i łańcuchy cięŜkie Ig. Na podkreślenie zasługuje fakt, Ŝe specyficzne
rearanŜacje chromosomów 7 i 14 występują w NBS wielokrotnie częściej niŜ w populacji
ogólnej; np. t(7;14) około 100-krotnie, a inv(7) nawet 200-400-krotnie [23]. Interesujące jest
10