Nr 562, marzec 2002 - Znak

~ ZDARZE NIA KSlAiKl- LU DZIE
.. - - - - --- ---- ------- - - ------ - --- - ------- - --- - --- -- - - ----- --- ------ - -- ------ -- - - --- ­
(s. 140). C6i oznacza ta solidarnosC Odpowiedi Balthasara moie niekt6rych
szokowae. O t6i uwaia on, ie solidarnose Jezusa z czlowiekiem
oznacza "bye samotnym z innymi" (s. 158). Wielkopiqtkowe cierpienie
jest jeszcze aktywne, natomiast d05wiadczenie Wielkiej Soboty jest pasywne:
"Chrystus naleiy teraz do »refaim«, »niemocnych«. Nie moze
prowadzie aktywnej walki przeciw »mocom piekla«, tak jak nie moze
r6wniei subiektywnie »tryumfowae«, co przeciei zakladaloby zycie
i moc" (s. 166). O'Donnell, komentujqc wiz j~ Balthasara, stvv'ierdza: "Bog
bierze naprawd~ serio ludzkq woln05e. Pozwala O n wypowiedziec czlowiekowi
swoje »nie« na ofert~ miloSci posuni~ tej ai do samowyniszczenia.
Zezwala wolnemu czlowiekowi wybrae radykalnq izolacj~ i samotnose.
Z drugiej strony, B6g (...) niepokoi swojq miloSciq samotnosc zatwardzialego
grzesznika zamkn i~ tego w sobie samym. (...) Grzesznik
znajduje si ~ w piekle, ale nie jest jui absolutnie sam. Jego samotnosc
stala si~ wsp61-samotnosciq" (Tutto l'essere eamore, w: Hans Urs von
Balthasar. Figura e opera, red. K. Lehmann i W Kasper, Casale Monferrata
1991, s. 344-345). Samotny grzesznik spotyka na dnie swojej samotn05ci
niepokojqcego go swojq milosciq Ukrzyiowanego. To bycie
Jezusa z umarlymi jako umarly jest - wedlug Balthasara - ostateczn~
konsekwencjq otrzymanej przez Niego od Oj ca misji zbawienia. Jesli
bowiem Ojciec "posyla na swiat Syna, by swiat ratawal zamiast sqdzic,
i przekazuje Mu dla zrealizowania tej fu nkcji »caly sqd «, w6wczas musi
Go jako Wcielonego wprowadzie taki e do »piekla« (co jest ostateczn~
konsekwencjq stworzonej wolnoSci)" (s. 169).
Scholastyka rozprawiala 0 przedpieklu, czysecu, piekle nieochrzczonych
dzieci oraz wlaSciwym piekle ognistym i pytala 0 to, jak daleko
mialby zsqpie Chrystus. Balthasar postuluje rozplqtanie tej gmatwaniny,
stwierdzaj'lc, ie "przed" Jezusem (oczywiscie nie w sensie chronologicznym)
nie moglo bye ani piekia, ani cZy5cca, ani tym bardziej nieba.
Te rzeczywistoSci nie istnialyby bez misterium paschalnego. One nale4
do Boga wcielonego, r6wniei pieklo. Szwajcarski teolog nie boi s i~ twierdzic,
ie "piekio naleiy w przyszloSci do Chrystusa, a skoro zmartwychwstal
wczesniej je poznawszy, moie nas 0 nim pouczyC" (s. 170). Bez
Chrystusa moina by w gruncie rzeczy m6wie jedynie 0 bezpostaciowym
Hadesie. Czy powyisza wizja oznacza, ie Chrystus poprzez swoje doswiadczenie
piekla calkowicie je rozbroil, a tym samym wszyscy ludzie
przed i po Nim Sq zbawieni Balthasarowska wizja niewqtpliwie moze
budzic nadziej~ powszechnego zbawienia, choe sam auror przestrzega
przed budowaniem jakiegos systemu, kt6ry kaiqq ob aw~ przed pott;pie­
124