Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
w<br />
ZDARZEN IA - KSIAZKI - LUDZIE<br />
-- - -- - - - - --- ------------- ---------------- - -- --------- - - - ---- ------ - -- - --- --- - - - - -<br />
Arkadiusz Morawiec<br />
Eseistyczne<br />
bfyski<br />
Wlodzimierz Painiewski,<br />
Europa po deszczu,<br />
Wydawnictwo Unia, Katowice 2001,<br />
SS. 239<br />
Walczyk fifo zoficzny, esej otwierajqcy najnowszq k s i qik ~ Wlodzimierza<br />
Pazniewskiego, stanowi peine wdz i ~ ku wprowadzenie w wiek XX,<br />
w jego przedsionek -fa belle epoque, z p i~ knq jej esencjq, czyli duchem<br />
Wiednia, gdzie gra w karty okazywala si ~ ai rozgrywkq losu, pojedynek<br />
zas - mimo ii zbieral i niwo w i~ ks z e bye moze niz wojny - prawie ie<br />
sztukq. KilkanaScie kolejnych esej6w wypelniajqcych tom Europa po deszczu<br />
wyznacza przystanki w intelektualno-emocjonalnej w~ dr 6 wce autora<br />
przez histori~, c ywili za cj~ i kultur~ Starego Kontynentu, kt6rq ilustruje<br />
katastroficzny obraz Maxa Ernsta: Europa po deszczu. Pai niewski<br />
w~ d r uje dostojnie, bez omijania kalui i bez kaloszy, jednak z n ar~ czem<br />
ksiqzek pod pachq, poprzez kt6re w spos6b niezwykle ciekawy c z y t a<br />
minione wlasnie stulecie i czasy je zapowiadajqce, cofajqc si ~ ku ir6dlu<br />
nowoczesnosci - czasom Oswiecenia, a nawet znacznie dalej, ku staroiytnosci.<br />
Zasadniczo wszak jest ksiqika Painiewskiego - jeSli poddamy<br />
si~ jego metaforyce - swobodnym przemierzanie m "plynnych obszar6w<br />
Europy Srodkowej" (R6i owa kanapa Freuda), od lat fascynujqcych pisarza<br />
i swoiScie, bo literacko, przezen rekreowanych.<br />
Otwierajqce tom teksty nasuwae mogq przypuszczenie, ie mamy do<br />
czynienia z jednq z wielu w literaturze polskiej pr6b, tym razem eseistycznq,<br />
powrotu do mitycznej czasoprzestrzeni Galicji i jej otoczenia,<br />
jakim z perspektywy owej (galicyjskiej) "Arkadii" jest a u s tro - w~gi er s kie<br />
cesarstwo, rozciqgajqce si~ od Podwoloczysk nad Zbruczem ai po Triest<br />
u wybrzeiy Adriatyku. Tak wi~c, jak wielu pisarzy przed nim, pociqga<br />
Painiewskiego r6i norodnose i r6del i wzajemne przenikanie si ~ kultur,<br />
formujqce niewqtpliwe bogactwo tego obszaru. Tak tei, jak w prozie<br />
Andrzeja Kusniewicza czy Leopolda Buczkowskiego, w mit pi ~ k nej Kakanii<br />
wkrada s i~ okrutna historia. Poetyk~ bezczasu bezlitosnie bu rzy<br />
"nerwowe stulecie, kt6re nie szanuje odr~ b nosci" (Nostalgia Wieden) .<br />
N erwowose wszelako nie pojawia si~ nagle, z niej to bowiem " pi~kna<br />
epoka" czerpie znacznq cz~ s c swej urody. N a p~dglebiu secesyjnych za<br />
140
Change language