Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
,~ _____ _______ __ _______________________________________~ :v~ ~J~~~9~ ~>\ <br />
jdli si~ nie zmieniq. Filozof ani nie rna takiego temperamentu, ani ze<br />
swych studiow historycznych nie czerpie zach~ty w tym kierunkupoza<br />
przypadkiem wielkich zalozycieli czy reformatorow religijnych<br />
ostrzezenia nie Sq przez ludzi sluchane. A i po wielkich reformatorach<br />
wszystko mniej wi~cej wraca do dawnego porz'!dku, to znaczy<br />
do stanu, w ktorym przewaza krotkowzroczna ludzka zachlannosc.<br />
U Kolakowskiego postawa czynna, zwi,!zana z troskq, to, poza wykladaniem,<br />
pisanie - esejow i ksiqzek. To wybor tematow, sposobow<br />
analizy, zeby wydobyc najwazniejsze cechy historii kulturalnej, ktora<br />
nas okrdla. Wydobyc jej nerw glowny, borykanie si~ z antynomiami,<br />
przezwyci~zanie radykalizmow i nowe w nie popadanie, szukanie<br />
rozwiqzan, ktore pogodzq sprzeczne d,!zenia jednostki i zbiorowosci.<br />
Wreszcie jej dzielo glowne: postulowanie absolutu i fenomenalna<br />
praca mysli i wyobraini, by absolut jakos ujqC w form~, czyli<br />
praca nad zadaniem niemozliwym. Z tej niemozliwoSci wywodz,! si~<br />
traktaty teologow i mistykow, wiersze angielskich poetow metafizycznych<br />
i Czeslawa Milosza, malarstwo flamandzkie i wloskie, pasje<br />
i kantaty Bacha.<br />
Ta przeszlosc nie moze zostac zapomniana - to rowniez zadanie<br />
filozofa. Ale bylby on tylko amatorem dawnosci, gdyby nie przekonanie,<br />
ze to wszystko nas dotyczy - nie tylko wskazuje na dalek'l<br />
genealogi~ duchow,!, ale pozwala zrozumiec intelektualne i religijne<br />
problemy dzisiejsze. Zapomniani pisarze z XVII wieku wskazuj,! z wyjqtkowq<br />
jaskrawosciq na typ logiki, ktora nap~dza naSZq cywi lizacj~ ,<br />
na jej szamotanie si~ mi~dzy sprzecznoSciami, na jej szalenczq odwag~<br />
myslowq.<br />
W tym duchu jest napisana ostatnia wydana ksi,!zka Kolakowskiego<br />
B6g nic nam nie jest dluZny. Mam do niej slabosc romanisty:<br />
przypomina 0 lekcewazonej dzis osobie ksi~dza Saint-Cyrana, tego,<br />
ktory posredniczyl mi~dzy flamandzkim biskupem Janseniusem a grupq<br />
francuskich intelektualistow zwanych samotnikami z Port<br />
-Royal. Analiza pism Saint-Cyrana i innych jansenistow jest w tej<br />
ksiqzce pasjonujqca jak romans kryminalny (czym historia jansenizmu<br />
w istocie si~ stala) - wielka sztuka uczynic tak waznymi i zywymi<br />
tysiqce stron nieblyskotliwych siedemnastowiecznych traktatow.<br />
Druga cz~sc poswi~cona jest Pascalowi, ktor,ego obraz w ksi,!zce jest<br />
86
Change language