Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TEMAT MIESI1\CA<br />
wankaI. Wreszcie cz!owieka, kt6ry by! tak skromny i tak praktyczny,<br />
i e pomys! uczczenia go pomnikiem uznawa! za poroniony i bezui<br />
yteczny - ale dzisiaj u p ami ~tnia go monument na jednej z gl6wnych<br />
warszawskich ulic.<br />
Nie jest moim celem (ani tei nie leiy w moich moi liwoSciach)<br />
analiza utwor6w literackich Boleslawa Prusa, choc losy i decyzje iyciowe<br />
Stanislawa Wokulskiego, pani Latter czy arcykap!ana H erhora<br />
stanowiq barwne ilustracje najwainiejszych kwestii spolecznych<br />
i inteiektualnych, jakimi Prus interesowal si ~ przez cale iycie. Doskonalym<br />
i r6dlem, pozwalajqcym sledzic rozw6j jego rnysli przez<br />
dz iesi~ciolecia, Sq kroniki tygodniowe - felietony pisane w ciqgu trzydziestu<br />
pi~ci u lat (z kr6tkq przerwq) i publikowane na larnach prasy<br />
warszawskiej, zwlaszcza "Kuriera Warszawskiego", "Kuriera Codziennego"<br />
i "Tygodnika Il ustrowanego"2. W tych swobodnych, nieskr~powanych<br />
rygorarni formalnyrni pogadankach - poruszajqcych najrozrnaitszq<br />
tern a tyk~, sledzqcych najnowsze osiqgn i~ cia urnyslu ludzkiego<br />
oraz powszednie sensacj e rniasta i kraju, skrzqcych si ~<br />
dowcipern, zawsze przepelnionych iyczliwoSciq dla blii nich, ale nieunikajqcych<br />
niekiedy uszczypliwej kryryki - Prus zawar! swe refleksje<br />
na ternary fundarnentalne dla iycia polskiego w drugiej po!owie<br />
XIX i na poczqtku XX stulecia. Rozpoczynal je w dziesi~c lat po<br />
upadku powstania styczniowego, wobec post~ puj qce j rusyfikacji sfery<br />
dzialalnoSci publicznej, w kraju zacofanyrn we wszystkich niernal<br />
dziedzinach iycia spo!ecznego i intelektualnego, w spoleczenstwie<br />
stajqcyrn w obliczu realnego niebezpieczenstwa fizycznej zapaSci i duchowej<br />
dezintegracji. Konczyl w roku 19 11, w calkowicie nowej<br />
epoce rozwoju mysli narodowej, w swiecie nowych koncepcji spolecznych<br />
i politycznych, na rok przed wlasnq srnierciq. Przez ponad<br />
trzy dzies i ~ ciol eci a wypowiadal si~ we wszystkich sprawach spolecznych,<br />
wainych nie tylko dla ziem zaboru rosyjskiego - choc dla nich<br />
przede wszystkim - ale dla cal ego narodu, dla wszystkich jego oby-<br />
I Emil Trembinski (nazywany przez Prusa Psuj akiem), krewllY i wychowanek pan·<br />
srwa Gtowackich, po petnit samob6jsrwo w 1904 roku w wieku osiemnastu lat.<br />
l Wszystkie za mieszczone niiej cyta ry z kro ni k rygodniowych p o ch o d z~ z wydawnic·<br />
rwa B. Prus, Kroniki, opr. Z . Szweykowski, t. [·XX, Warszawa 1956·1970; po kaidym<br />
p oda j~ jedynie numer tomu i strony.<br />
15
Change language