Nr 562, marzec 2002 - Znak

•
nacechowaniem zdecydowanie negatywnym. I 0 ile "podrozowanie jest
Poruszanie si~
stanowi es e ncj~
zycia, podstaw~
komunikacji mi~dzyludzkiej.
KRYSTYNA KWASNIEWSKA
filozofowaniem", 0 tyle turystyka, przedkladajqca postaw~ gapia nad zrozumienie,
splyca i pustoszy wrazliwosc wspolczesnego czlowieka.
Istnieje jednak takZe pasywnosc narzucona. To stagnacja fizyczna
i marazm umyslowy wszystkich niewolnikow totalitaryzmow, ofiar dyktatur,
wszystkich glodujqcych i umierajqcych z pragnienia na pustyniach
i w sawannach Afryki, na stepach Azji i w krajach Ameryki tacinskiej:
"siedzqcych bez ruchu", "opartych 0 sci any slumsow", "osowialych i nijakich",
"tkwiqcych bez potrzeby i celu". Ich ciala Sq zatrute glodem,
lecz jeszcze gorsza trucizna paralizuje ich umysly i serca: poczucie odrzucenia,
skazania, zb~dnosci wlasnego istnienia. "Tkwiqcy bez potrzeby
i celu", najgl~biej zakazeni biernosciq Sq oglqdani na ekranach telewizorow
przez rownie znieruchomialego homo informaticus. W ten sposob
tworzy si~ kamienny krqg wzajemnej oboj~tnosci.
Przejscie od biernosci do ruchu wymaga wysilku, koncentracji wszelkich
wladz duchowych i fizycznych. Wysilek taki nalezy jednak podejmowac
za wszelkq cen~, gdyz stanowi on element walki 0 przetrwanie
Sq metaforq spelniajqq si~
czlowieczenstwa: "Mysl, ktora nie musi przebijac sit;
z najwi~kszym wysilkiem, traci spoistosc, twardosc
diamentu, wiotczeje i usycha" (L). Nawet jesli w grt;
wchodzi slabosc chorego ciala, KapuScinski powtarza
za doktorem: "Boli, ale trzeba ruszaC" (L). Siowa
te brzmiq w ustach pisarza jak metafora i w istocie
na wielu planach jego zycia.
Poruszanie si~ stanowi esencj~ zycia, podstaw~ komunikacji mi~dzyludzkiej
- to pozytywne jqdro filozofii autora Wojny futbolowej. Piszqc
o koczownikach, daje takq definicj~: "Dla nich zycie oznaczalo ruch,
pokonywanie przestrzeni, zatrzymani w jednym miejscu usychali i gin~­
Ii" (WF). Czlowiek zatrzymany w ruchu fizycznym, a przede wszystkim
- umyslowym, usycha i ginie, poniewaz istnienie jest podrozq. Ma ona
jeden okreslony kierunek: w glqb, do wn~trza, ku poznaniu najgl~bszej
metafizyki bytu. Choc w podrozy ograniczeni jesteSmy barierami naszych
mozliwosci i nakazow etycznych, to r u c h w g I q b powinien
si~ odbywac do konca:
Czlowiek jest sam dla siebie pewn" struktur" granic. Nosi j" w sobie. Ci'lgle
odczuwa jej nieustt:pliw,!, nieubtagan,! obecnosc. IvJ;ysli - jUl dalej nie powinie­
96