Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TEMATY I REFLEKSJE<br />
1[1<br />
wie nic nie robi,!cych, tkwi,!cych tak bez potrzeby i celu, a tabe (mozna przyi'lc)<br />
pogr'lzonych w myslowym odr~rwieniu (1).<br />
Skoro "podroiowanie jest filozofowaniem", spodziewamy si ~, ii ruch<br />
stanowi kategori~ filozoficzn'l, a nawet wartosc etyczo'l. Rzeczywiscie,<br />
u KapuScinskiego moiemy mowic 0 filozofii i etyce ruchu. Sarna kategoria<br />
ruchu jest ciekawa i niejednolita, sklada si~ z pomniejszych podkategorii.<br />
Gdyby brac pod uwag~ cech~ nat~ienia, daloby si~ wyrysowac<br />
os, na ktorej punktem zero bylaby b i ern 0 s C, czyli zatrzymanie<br />
ruchu. Posrodku osi sytuowalby si~ r u c h, zas strzalka zmierzalaby w kierunku<br />
po s pie c h u. Moina tu przytoczyc cal'l gam~ okreslen zwi'lzanych<br />
z poszczeg61nymi haslami, latwo rei zorientowac si~, ii maj'l one<br />
wyrazne nasycenie etyczne. "Biernosc", "stagnacja", "oboj~tnosC" , "pasywnosC",<br />
"myslowa drzemka", "bezruch", "ogl'ldanie" przeciwstawione<br />
s'l "ruchowi", ktory z kolei rozbija si~ na dwa rodzaje: r u c h w g I 'l b<br />
("podr6i", "zrozumienie", "rozmyslanie") oraz r u c hob 0 k ("pospiech",<br />
"chaos", "tempo", "zadyszka", "szybkosc", "powierzchownosc").<br />
Jui na tej podstawie moina podj'lc pr o b~ zarysowania modelu filozoficzoo-etycznego<br />
wypracowanego przez KapuScinskiego. Przypomina<br />
on schemat budowy atomu, zloionego z dodatniego jqdra oraz ujemnie<br />
naladowanych elektron6w. Dodatnim j'ldrem nazwijmy kategori~ r u <br />
c h u w g I 'l b, zas b i ern 0 s c oraz r u c hob 0 k przyjm'l rol~ ujemnych<br />
elektronow.<br />
Model ten moina opisac za pomoq dw6ch opozycji: "biernosc <br />
ruch" oraz "ruch obok - ruch w gl'lb". Pierwsza z nich, podstawowa,<br />
zaklada, ii stagnacja jest zawsze negatywna i gl~bo ko destruktywna, jedyn'l<br />
szans~ zmiany stanu stanowi zas poruszenie. Biernosc i ruch rozpatruje<br />
pisarz w scislym pol'lczeniu z poj~ciami zla i dobra: "O dkrywanie<br />
dobra zaklada aktywnosc, wymaga od nas wysilku, postawy czynnej,<br />
zaangaiowania. Biernosc zwi~ksza nasz'l podatnosc na zlo" (L).<br />
Pasywnosc samozawiniona to cecha bogaczy-pasoiyt6w, wspolczesnego<br />
homo informaticus, nowego typu czlowieka. Poiywkq umyslow'l homo<br />
informaticus S'l strony Internetu, banki danych, multimedia. Natlok informacyj<br />
ny, moiliwosc uczestniczenia w ",rydarzeniach na calym swiecie<br />
w charakterze biernego widza vvytwarzaj'l postaw~ gapia, kt6ra nie wymaga<br />
aktywnego poszukiwania, ponoszenia odpowiedzialnoSci i ryzyka<br />
wsp61udzialu. Ogl'ldanie naleiy do sfery biernosci, charakteryzuje si~<br />
95
Change language