Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TEMAT MIESII\CA<br />
tylko przykre. Powinniscie mnie zabie, zabie. A wy westchniecie, ie<br />
to przykre"J. Bez witrkszego naduiycia moina przyjqc, ie wolal tak<br />
sam poeta do swojej publicznoSci, ktora przed chwilq oklaskiwala<br />
Wesele.<br />
Kuszqca jest perspektywa mowienia 0 autorze zaklamanym przez<br />
wspokzesnych, perspektywa Wyzwolenia i poswitrconych Wyspianskiemu<br />
gwahownych artykulow Brzozowskiego, pelnych teatralizowanych<br />
drwin z czytajqcej publicznoSci. Latwo zbudowac wizerunek<br />
pisarza :Zle odczytywanego, wykorzystywanego jako instrument<br />
najrozmaitszych ideologii, zaglaskanego i zlekcewaionego - i btrdzie<br />
to wizerunek w duiej mierze prawdziwy. Nie moina jednak zignorowac<br />
wielkiego jego wplywu i na literaturtr, i na teatr. Rozumienie<br />
inscenizacji jako dialogu z wystawianym dramatem - pochodzqce od<br />
Wyspianskiego - zadecydowalo 0 miejscu dramatu romantycznego<br />
w polskim teatrze. Wokol tych utworow uformowala sitr jego najiywotniejsza<br />
tradycja - dopiero po Wyspianskim i w znacznej mierze<br />
dzitrki jego bezwzgltrdnej odwadze, nie wtedy, kiedy dramaty te powstawaly.<br />
I tu zawiqzuje sitr kolejny Wtrze1 wspomnianego paradoksu.<br />
Uznanie, ie autor dotrzymal kroku romantykom, jest najwyiszq<br />
miarq, jakq moina ocenic polskiego pisarza. Kiedy Wyspianski po<br />
premierze Wesela dolqczyl do grona wieszczow, zacztrto wydobywac<br />
z jego tekstow motywy romantyczne. Poniewai w nich zostal zawarty<br />
mozolnie ksztaltowany w XIX wieku kanon toisamoSci narodowej,<br />
zostal pisarzem narodowym. Nie by! jednak epigonem romantyzmu.<br />
Nie stara! sitr rowniei wlewac nowego ducha w mysli tamtych<br />
tworcow, nie podejmowal ich jeszcze raz, przeciwnie, poddawal<br />
wszechstronnej i wielopoziomowej weryfikacji. Bardzo dokladnie<br />
wiedzia!, ie i yje w innym zupelnie czasie.<br />
Swiadomosc Wyspianskiego byla swiadomosciq wychowanego<br />
w Galicji, ksztakonego w niemieckich szkolach pokolenia, ktore jako<br />
dojrzale wkraczalo w wiek XX. Mialo ono do czynienia z rzeczywistosciq<br />
kraj u nie tyle zniewolonego, co wchlanianego przez roine<br />
mechanizmy nowoczesnych panstw - od szkolnictwa po sluibtr publicznq.<br />
W koncu sam poeta tei kilka tygodni sluiy! w austriackim<br />
1 s. Wys pianski, Wyzwoienie, w: Dziela zebrane, t. V, Krakow 1959, s. 119.<br />
35
Change language