Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
Nr 562, marzec 2002 - Znak
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ZDARZENIA_ K S I ~KJ _ LUDZIE<br />
~ .- - - ---- - - ------- -- -------- ---- -- - ---- - - - ----- - --- --- ---- - - ----- ---- ----- ---- - - -- -<br />
I W<br />
socjalizmie budzq w ludziach niejako automatycznie t~sknot~ za wolnOSci<br />
q, demokracjq i niepodlegtosciq.<br />
Wadaw Lewandowski stara si~ obronic public ys tyk~ Mackiewicza<br />
przed naj ci ~iszym i zarzutami - slusznie, bo badacz winien zgromadzic<br />
jak najwi~cej argumentow za i przeciw, ale jednak pewne rzeczy trzeba<br />
powiedziec jasno. N ie zgodz~ si~ tei ze zdaniem, ie M ackiewicz i jego<br />
iona placili za swojq niezaleinosc i nonkonformizm szczegolnie wysok'l<br />
cen~, nie znajdujqc - jak pisze Lewandowski - "moinych protektor6w<br />
dla swej tworczosci literackiej". Przeciei iaden pisarz polski na emigracji<br />
nie mial "moinego protektora", kai dy musial ci~iko pracowac, nierzadko<br />
fizycznie. N a tym tei polegala roinica rni~dzy losem artyst6w<br />
w kraju a dolq tworcow iyj'lcych na ernigracji. Najwainiejsze, ie mimo<br />
oszczerstw i klamliwych oskarzen 0 kola bor acj~ i zdra d~ , jakich Mackiewiczowi<br />
nie szcz~dzono, zawsze mial on gdzie publikowac i wydawac<br />
ksiqiki, ktore cieszyly si ~ poczytllosciq i zbieraly wiele dobrych recenzji.<br />
Nie wydaje mi si~, by istnialy przeslanki dla podtrzymywania<br />
legendy Mackiewicza-m~czennika . Z gadzam siy natomiast z Lewandowskim,<br />
ie publicystyka autora Karierowicza zasluguje na uwag~ jako zjawisko<br />
literackie i powinna znaleic swego badacza (zwlaszcza ie wsr6d<br />
te kstow publicystycznych M ackiewicza ukrywa si~ co najmniej kilka<br />
dobrych esejow). Postulat ten dotyczy takie wielu pisarzy emigracyjnych:<br />
przeciez do tej pory nie rna swojej monografii Mieroszewski.<br />
Do zalet ksiqiki i osiqg n i~c Lewandowskiego naleiy opisanie zwi'lZkow<br />
powiesciowej tworczosci M ackiewicza z literaturq rosyjskq, zwlaszcza<br />
zas z Cichym Donem Szolochowa. Latami mowilo s i~ 0 fascynacji<br />
autora Lewej wolnej powiesciq rosyjskq, ale dopiero Lewandowski V"Yszedl<br />
poza ogolniki. Poslugujqc si~ kategoriq aluzji Jiterackiej, wskazal<br />
na szereg cech sztuki powieSciopisarskiej M ackiewicza. Bardzo interesujqce<br />
Sq tei ustalenia autora dotyczqce j~zyka pisarza, zwlaszcza leksyki<br />
i skladni. Po lekturze uwag Lewandowskiego ialuj~, ie nie pokusil si~<br />
on (dobrze do tego zadania przygotowany) 0 wyczerpujqC'! charakterystyk~<br />
stylu Mackiewicza, zjawiska rozstrzygajqcego 0 fo rmule realizmu<br />
plsarza.<br />
Jednym z glownych celow ksiqiki Waclawa Lewandowskiego jest<br />
polemika z tymi wszystkimi, ktorzy widzieli w Mackiewiczu tylko epigona<br />
literatury XIX wieku, spoinionego pozytywist~, staroswieckiego<br />
realist~ etc. Wiele wysilku poswi ~ ca autor udowodnieniu, ie jest inaczej,<br />
ze utwory pisarza wyroiniajq si ~ oryginalnoSciq i nowatorstwem.<br />
Trafnie podkresla Lewandowski odrzucenie prfez M ackiewicza zasady<br />
138
Change language